Eskom se jongste operasionele data toon dat hulle meer diesel as ooit tevore verbrand om die ligte aan te hou, wat voormalige uitvoerende hoof, Andre de Ruyter, se bewerings staaf.
Oor die afgelope paar weke het beurtkrag ‘n onwelkome terugkeer gemaak. Verlede week het Eskom fase 2-beurtkrag gedurende die aandpieke geïmplementeer.
Die beurtkrag was nie onverwags nie. Van 9 tot 15 Mei 2025 was onbeplande onderbrekings gemiddeld 14 162 MW, wat ‘n toename van 2 490 MW verteenwoordig in vergelyking met dieselfde tydperk verlede jaar.
Dit was 1 162 MW bo Eskom se basisgeval van 13 000 MW. Eskom het gewaarsku dat hulle beurtkrag moet implementeer as onderbrekings 13 000 MW oorskry.
Eskom se Wintervooruitsig, wat op 5 Mei 2025 gepubliseer is, het aangedui dat beurtkrag nie nodig sou wees as onbeplande onderbrekings onder 13 000 MW bly nie.
“As onderbrekings tot 15 000 MW styg, sal beurtkrag beperk word tot ‘n maksimum van 21 dae uit 153 dae en beperk word tot Fase 2,” het dit gesê.
Vir die finansiële jaar tot dusver, van 1 April 2025 tot 15 Mei 2025, staan die gemiddelde onbeplande onderbrekings op 13 456 MW.
Eskom het verduidelik dat onderbrekings die primêre drywer van die skommelinge in onbeplande onderbrekings by sy kragsentrales was.
Dit gebeur wanneer ‘n eenheid wat aanvanklik vir beplande onderhoud geskeduleer was, as onbeplan herklassifiseer word omdat dit die geskeduleerde onderhoudstydperk oorskry.
Die hoër onbeplande onderbrekings, tesame met verhoogde beplande onderhoud, het veroorsaak dat die jaar-tot-dusver energiebeskikbaarheidsfaktor (EBF) tot 56,97% gedaal het, vergeleke met 59,98% verlede jaar.
Om dit in perspektief te plaas, het Eskom beplan om ‘n EEF van 70% teen Maart 2025 te bereik, wat die einde van beurtkrag sou aangedui het.
Op 22 Januarie 2023 het voormalige Eskom-voorsitter, Mpho Makwana, aangekondig dat hulle ‘n ommekeerproses aangepak het om die werkverrigting van die aanlegte te verbeter en beurtkrag te verminder.
“Dit sal ten minste twee jaar neem om die energiebeskikbaarheidsfaktor van die huidige 58% tot 70% te verbeter,” het Makwana destyds gesê.
In Oktober 2024 het Eskom sy teiken herhaal om ‘n 70% EAF teen Maart 2025 te bereik, wat ‘n stabiele energievoorsiening sou verseker en dieseluitgawes sou verminder.
Eskom-voorsitter, Mteto Nyati, het ook verklaar dat hul Generasie Herstelplan teen 31 Maart 2025 voltooi sou wees, wat die einde van beurtkrag sou aandui.
“Teen die einde van Maart 2025, dit is wanneer die plan uitgevoer moes gewees het,” het Nyati vroeër vanjaar gesê.
“Aan die einde van daardie plan kan ons terugkom, die Minister, ekself en die HUB, en aan Suid-Afrika kommunikeer dat daar nie beurtkrag gaan wees nie.”
Die jongste Eskom-data het getoon dat Eskom hierdie teikens met ‘n groot marge gemis het, wat beteken dat Suid-Afrika steeds onder beurtkrag moet ly.
Eskom verbrand meer diesel as ooit tevore om die ligte aan te hou
Eskom se swak prestasie, insluitend die hoë onbeplande onderbrekings en lae energiebeskikbaarheidsfaktor, plaas ernstige druk op die netwerk.
Om hoër vlakke van beurtkrag te vermy, genereer Eskom meer elektrisiteit deur sy oopsiklus-gasturbines (OCGT’s) as ooit tevore.
Op Vrydag 16 Mei 2025 het Eskom aangekondig dat hulle tot dusver ongeveer R2,85 miljard aan brandstof vir die OCGT-vloot bestee het, wat 478,63 GWh opgewek het.
Dit is ‘n toename van 171% in OCGT-gebruik in vergelyking met dieselfde tydperk verlede jaar, toe hulle 176,85 GWh deur hul dieselkragopwekkers opgewek het.
Dit is veral kommerwekkend aangesien Eskom die land belowe het dat hul verbeterde prestasie vanaf April 2025 dieseluitgawes sou verminder.
Dit stem verder ooreen met voormalige Eskom-uitvoerende hoof, Andre de Ruyter, se bewering dat Eskom se prestasie nie beduidend verbeter het nie en dat die verbranding van diesel nodig is om die ligte aan te hou.
“As die ligte aan is, is dit omdat hulle ‘n aansienlike hoeveelheid geld teen ‘n hoë tempo in diesel aankope stort,” het hy in Mei 2024 gesê.
BusinessTech het Eskom se OCGT-gebruik vanjaar tot op datum van 2020 tot 2025 dopgehou, wat getoon het dat dit op ‘n rekordhoogtepunt is.
Die onderstaande grafiek, wat Eskom se amptelike data gebruik, toon die kragopwekking deur oopsiklus-gasturbines.
Business Tech
En as die diesel klaar is ?
Dan het ons loadshedding. Ek dink die geld gaan gouer klaar raak om die rekening te betaal