Suid-Afrikaanse motoriste kan ‘n maand van warrelwind toestande verwag wanneer dit by petrolprysvoorspellings vir Mei kom, terwyl markte wild swaai en alles van wêreldwye tariefoorloë tot plaaslike politieke drama inneem.
Ekonome waarsku egter dat, sou die regering van nasionale eenheid (GNU) uitmekaar val, die weegskaal ongetwyfeld in slegte nuus vir prysbepaling sal oorslaan.
Dit was duidelik uit beduidende skommelinge in die globale olieprys en druk op die rand/dollar-wisselkoers.
Dit is die twee grootste faktore wat bydra tot plaaslike brandstofprysverhaling, en albei is tans in stryd gegewe onlangse ontwikkelings.
Oliepryse is tans verantwoordelik vir ‘n oorverhaling van tussen 16 en 52 sent per liter. Die swak wisselkoers dra intussen by tot ‘n onderverhaling van sowat 20 sent per liter.
Dit is besig om dinge deurmekaar te maak vir veral petrolpryse, wat tans plat verhalings toon. Dieselbestuurders is op beter voet met die balans wat positief vertoon.
As marktoestande bly soos dit is – wat onwaarskynlik is gegewe die wisselvalligheid – sal petrolpryse in Maart plat wees, terwyl diesel met ongeveer 30 sent per liter sal daal.
In die guns van laer brandstofpryse in Suid-Afrika het die wêreldwye oliepryse aansienlik verswak sedert die begin van die maand en tot onder $65 per vat gedaal.
Oliepryse het ‘n laagtepunt van vier jaar bereik nadat die Amerikaanse president Donald Trump ‘n wêreldwye tariefoorlog geloods het, wat sleutelhandelvennote getref het met tariewe wat wissel van 10% tot 50% op invoer. Vir die eerste maal in jare het die brent ru-olie se prys tot onder $60 per vat gedaal.
Volgens Bloomberg-ontleding het die tariefoorlog kommer gewek oor ‘n wêreldwye verlangsaming of resessie wat die vraag na energie in gevaar sou stel.
Terselfdertyd het OPEC+ ‘n groter as verwagte uitsetverhoging gelewer, wat die vooruitsigte vir oliemarkbalanse benadeel het.
Terwyl pryse effens herstel het namate ‘n rustiger toon na wêreldmarkte teruggekeer het, is termynkontrakte steeds baie laer as in Maart, wat lei tot ‘n aansienlike oorverhaling in plaaslike pryse.
Handelaars hou die mark dop, sowel as vergelding van ekonomieë soos China, maar oor die algemeen is pryse swakker met beide vraag en aanbod wat laer pryse ondersteun.
Trump se handelsoorlog het ook ‘n beduidende impak op wêreldwye geldeenhede gehad, met veral ontluikende markte wat swaar getref is, het geld in hawebates gevloei, beslis ‘n risiko.
Trump se salvo het egter ook die gevolg gehad van die verswakking van die dollar namate wêreldwye resessievrese posgevat het.
Volgens Annabel Bishop, hoofekonoom van Investec, sou die swakker dollar in ‘n meer tipiese Suid-Afrikaanse omgewing die rand laat versterk het, wat waarskynlik na R17,50/$ stoot.
Ongelukkig is Suid-Afrika tans besig met die uitvloeisel van ‘n dramatiese en kinkelgevulde begrotingstem, waar die Regering van Nasionale Eenheid (GNU) verdeel het, wat ‘n gapende kloof tussen sy twee grootste partye, die ANC en die DA, veroorsaak het.
Die DA het die begroting in die parlement verwerp, daarteen gestem, en die ANC het stemme ingekoop om die begroting buite die GNU deur te voer.
Albei partye het die ander se optrede as ‘n verraad beskou.
Dit het ‘n aansienlike mate van onsekerheid in die vergelyking ingevoeg, met interpartygesprekke en onderhandelinge wat aan die gang is oor die toekoms van die GNU.
Dit plaas druk op die rand en hou dit bo R19,30/$ op ‘n slag wat dit ‘n bietjie sterker moes geword het.
Bishop het gesê dat, sou die DA die GNU verlaat of andersins die uitgskop word, sal dit die rand waarskynlik tot sy swakste vlakke op rekord stoot en sowat R21,00/$ sal tref.
Sou die GNU die party met meer linksgesinde opposisiepartye vervang word, kan die rand selfs verder verswak, het sy gesê.
Wat dit vir petrolpryse beteken, is dat die huidige swakheid van die rand amper besig is om die brandstofprysverhaling uit te wis wat deur die laer olieprys gelewer word.
Sou die ergste scenario uitspeel, “sal ’n swakker rand brandstofpryse en lewenskoste laat styg,” het die ekonoom gewaarsku.
