Gefrustreerde besigheidseienaars wat agterkamers in Diepsloot Uitbreiding 6, Noord van Johannesburg, verhuur EN wat onwettig elektrisiteit gekry het van meer as 35 ONWETTIGE transformators wat verlede jaar deur Eskom ontkoppel is, het kommer uitgespreek oor huurders wat hul huurkamers verlaat en ‘n toename in misdaad in die gebied. Het die besef nog nie ingesink dat onwettige kragverbindings ‘n goot bedrae lewer tot die elektrisiteitsprobleme wat Suid-Afrika in die gesig staar nie?
Inwoners van Diepsloot beweer die gebrek aan kragtoevoer het gelei tot ‘n toename in misdaad, aangesien donkerte in die nag dekking bied vir misdadigers – dieselfde probleem waarmee almal in Suid-Afrika sit wanneer daar “loadshedding” is.
Hulle sê die verwydering van onwettig gekoppelde transformators het misdaad laat floreer, wat hulle vir hul lewens laat vrees het, terwyl dit ook hul agterkamerverhuringsondernemings beïnvloed het – die feit dat die koppelings onwettig is, elektrisiteit onwettig verkry word en transformators hoogs waarskynlik ook onwettige bekom is, word in die argumente gesystap…..dit is mos ‘n ernstige misdaad, is dit nie?
In Augustus verlede jaar het Eskom, in samewerking met wetstoepassingsagentskappe, die transformators verwyder in ‘n poging om sy netwerk terug te eis en die spanning wat veroorsaak word deur ongemagtigde elektrisiteitsverbindings te verlig.
Meer as vyf maande later is inwoners wat op onwettige elektrisiteit staatgemaak het steeds in die duister.
Edwin Mokoele (48), ‘n huurbesigheidseienaar van Uitbreiding 6, het erken dat hy onwettig elektrisiteit van die nou verwyderde transformators verkry het. Geen melding word gemaak of hierdie erkenning hom ‘n medepligtige van elektrisiteitdiefstal maak en of hy eerlik genoeg was om die onwettighede onder die aandag van die owerhede te bring nie.
Hy het verduidelik dat die hoë koste van wettige elektrisiteit hom aangespoor het om elektrisiteit te steel. Daar word nie melding gemaak van die die verantwoordelikheid as inwoner van Suid-Afrika wat onder korrupsie en wanpraktyke gebuk gaan, om ‘n beter en eerlike Suid-Afrika te probeer bewerkstellig nie.
“Die meeste van die inwoners hier het onwettig elektrisiteit van daardie transformators gekry. Elektrisiteit is baie duur, en die eenhede is te klein tot ‘n punt waar dit nie eens hou nie, al koop jy meer,” het Mokoele gesê.
Daar word nie gemeld dat Mokoele in ag neem dat elektrisiteit vir elke inwoner van Suid-Afrika duur is nie. Daar word nie gemeld dat hy daarvan bewus is dat hy ‘n misdaad pleeg waarvan hy blykbaar nie aangekla word nie.
Mokoele verhuur kamers wat wissel van R750 tot R1 250, wat ;n inkomste van sowat R10 750 per maand in sy sak sit.
Hy is nou spyt oor sy optrede, maar eers NADAT ‘n boete opgelê is
Hy het egter gesê hy is spyt oor sy optrede, veral nadat Eskom ’n boete van R6 052 opgelê het aan diegene wat onwettige elektrisiteit gebruik het.
Die boete moet ten volle betaal word of klante kan ‘n Uitgestelde Betalingsreëling (DPA) aangaan wat R500 betaal, met die balans wat oor ses maande betaalbaar is, het die kragvoorsiener gesê.
Eskom het gesê die kragherstel sal eers begin sodra 60% van geaffekteerde kliënte die aanvanklike betaling gemaak het.
Mokoele het gesê die gebrek aan kragtoevoer het sy onderneming grootliks geraak, met huurders wat nou uittrek weens die afwesigheid van elektrisiteit, waarvoor hy hulle laat betaal. Hy het egter versuim om Eskom vir die elektrisiteit te betaal – ‘n misdaad wat Eskom al vir jare onder die aandag van Suid-Afrikaners se aandag bring met hul advertensieveldtogte.
“Ons besighede val uitmekaar as gevolg van geen elektrisiteit nie, en huurders trek uit,” het hy gesê.
“Gassilinders en paraffien is so duur …”
Die afwesigheid van elektrisiteit het ook bygedra tot die verhoogde misdaad in die gebied, volgens Mokoele.
“Ons gaan nie meer snags buite nie omdat misdaad meer as voorheen toegeneem het. Mense word met messe beroof en sommige word geskiet,” het hy gesê.
Nog ‘n eienaar van ‘n huuronderneming in die omgewing, Edward Masoga (55), het ontken dat hy onwettige elektrisiteit gebruik het en beweer dat hy elektrisiteit van wettige verkopers gekoop het.
Hy het ook kommer uitgespreek oor die toenemende misdaad, veral diefstal van elektrisiteitskabels en stukkende stroombane.
“Misdaad vererger in die nag, met gesteelde elektrisiteitskabels en stukkende stroombane in sommige huise. Die ergste is dat daar geen netwerkontvangs op die fone is nie, so arm mense ly pynlik,” het Masoga gesê.
Daar word nie erken dat netwerkopvangs op fone en “loadshedding” ‘n direkte oorsaak is van onwettige elektrisiteitspraktyke vir die hele Suid-Afrika nie.
Eskom-woordvoerder Amanda Qithi gesê die kragvoorsiener het begin met die proses om krag te herstel in sommige gebiede waar die 60% van die klante wat geraak word die aanvanklike R500 betaal het.
“Ons is tans besig met die installering van slim meters en paaltopbokse vir die klante wat die 60%-drempel bereik het.”
Maar sy het gesê dat sy nie die beraamde tydlyn vir die voltooiing kon verskaf nie.
“In hierdie stadium kan ons nie skat wanneer werk afgehandel sal wees nie. Ons verskaf voortdurend opdaterings aan die raadslid en die kliënte wat die 60%-drempel bereik het,” het Qithi gesê.
“Werk het begin in Uitbreidings 2 en 6 wat die 60%-drempel bereik het,” het Qithi bevestig.
Toe hy gevra is hoeveel huishoudings voorheen krag ontvang het deur die onwettig gekoppelde transformators, het Qithi gesê dat die inligting nie beskikbaar is nie. Dit is ‘n vreemde antwoord, gegewe die haglike toestand waarin die elektrsiteitsvoorsiener homself in bevind en gebruikers wat as gevolg daarvan die onderspit delf. Is daar dan geen kontrole sisteme wat gemoniteer kan word nie?
“Die inligting is nie beskikbaar nie aangesien dit onwettig gekoppelde huishoudings was en nie aan Eskom-stelsels gekoppel is nie,” het sy bygevoeg.
Die feit is, Eskom is bewus van onwettige koppelings van elektrisiteit wat al jare lank ‘n probleem is. Dit word nie daadwerklik aangespreek nie en is dit dan nou nie ernstig genoeg dat die minister van elektrisiteit dit al van dag een af sy fokuspunt moes maak nie?
Ruk Suid-Afrika reg Eskom – julle is dié een wat permanent by Nersa gaan huil vir meer geld, maar dan gooi julle met gevalle soos dié daardie geld in die water ten koste van die res van Suid-Afrika.
