Die Beheerliggaamstigting (GBF) sê die Departement van Basiese Onderwys (DBO) het nie die nodige hulpbronne, personeel en kapasiteit om graad R-leerlinge te bestuur sodra dit verpligtend word ingevolge die BELA-wet nie.
Volgens die Wysigingswet op Basiese Onderwyswet (BELA) sal graad R die verpligte aanvangsgraad vir skoolopleiding word.
GBF se uitvoerende hoof, dr. Anthea Cereseto, het egter kommer uitgespreek oor die uitvoering van die wet.
“Dit is nie op die oomblik moontlik om graad R ten volle oor die land heen te implementeer nie, want ons het nie die spasie vir die kinders nie, ons het nie die toerusting nie, en dit gaan die departement R17,5 miljard kos om graad R ten volle te implementeer.”
Cereseto sê die verbysterende R17,5 miljard sal ook onderwysers se salarisse dek.
“Nou moet ons uitwerk waar daardie geld vandaan gaan kom en sal dit gereed wees vir 2026,”
Die BELA-wet het gemengde reaksies ontlok toe president Cyril Ramaphosa dit op 13 September onderteken het, maar die implementering van klousules 4 en 5, wat skooltoelatings en taal dek, vir drie maande uitgestel het.
Hierdie vertraging was om voorsiening te maak vir besprekings en aanbevelings deur die Regering van Nasionale Eenheid (GNU), aangesien hierdie klousules teengestaan is deur politieke partye, burgerlike organisasies en sommige inwoners.
Ramaphosa het gesê dat die wet maatreëls sal instel wat skole se vermoë om grondwetlike regte te handhaaf en positiewe transformasie in die onderwyssektor aan te dryf, sal verbeter.
Intussen sal Siviwe Gwarube, minister van basiese onderwys, die norme en standaarde van die wet uiteensit, soos in opdrag van die president, wat sedertdien verwelkom is deur haar party, die Demokratiese Alliansie (DA), wat vertroue in haar leierskap en haar verbintenis tot die beskerming van die grondwetlike reg op moedertaalonderrig uitgespreek het.
“Die President se aankondiging oor die implementering van die BELA-wet maak dit duidelik dat die Minister van Basiese Onderwys, die DA se Siviwe Gwarube, nou getaak is met die ontwikkeling van regulasies sowel as norme en standaarde wat die Wet sal beheer, insluitend omstrede afdelings rondom taal en toelatings,” het John Steenhuisen, DA-leier, gesê.
Cereseto het egter gesê dat Gwarube baie werk het om gehalte-onderrig vir alle kinders te verseker.
“Dit gaan ‘n baie moeilike werk wees, want ons het nie oral kwaliteit nie en die wet kan nie kwaliteit maak nie. Die wet kan die raamwerk stel, maar dit kan nie kwaliteit maak nie,” het Cereseto bygevoeg.
“Die minister sal moet sê wat ek moet instel om te help om die teiken van kwaliteit onderwys vir alle kinders te bereik.”
Weer eens blyk dit asof die finansiële impak wat nuwe wetgewings behels, nie deurgrond is nie.
