Forensiese verslae onthul wanbestuur, bedrog en korrupsie in die Gautengse departement van maatskaplike ontwikkeling

Die Gautengse Departement van Maatskaplike Ontwikkeling (GDMO) is een van Suid-Afrika se grootste befondsers van nie-winsgewende organisasies (NWO’s), wat ‘n belangrike rol speel in die ondersteuning van kwesbare mense regoor die provinsie.

Die Gautengse provinsiale regering ken jaarliks byna R2 miljard aan meer as 700 OSW’s toe, wat Gauteng die land se voorste provinsie vir OSW-befondsing maak.

Hierdie ondersteuning is van kritieke belang vir hul aan die behoeftes van kwesbare groepe, insluitend kinders, bejaardes, haweloses en mense met gestremdhede en om toegang tot dienste soos skuiling, voedsel, gesondheidsorg en maatskaplike ondersteuning te verseker.

Die GDSD het egter onlangs onder die loep gekom. Vroeg in 2024 het Gauteng se nie-winsgewende sektor ‘n krisis in die gesig gestaar, aangesien honderde organisasies etlike maande vertragings ervaar het om subsidies van die departement te ontvang. Sommige organisasies is gedwing om te sluit, ander moes hul dienste afskaal en baie het hulself in benarde finansiële posisies bevind.

Die GDSD skryf die krisis toe aan “administratiewe uitdagings” wat ontstaan ​​het toe die departement maatreëls ingestel het om op die bevindings van interne ondersoeke en oudits te reageer. Die waarnemende hoof van die departement, Bongani Ngomane, het erken dat die befondsingsproses nie interne beheermaatreëls gehad het nie, wat ‘n “vrugbare omgewing vir wanadministrasie en bedrog geskep het”.

‘n Fluitjieblaser het van hierdie interne GDSD-verslae aan Daily Maverick voorsien, insluitend ses onafhanklike forensiese oudits na korrupsie en finansiële wanbestuur. Hierdie oudits dek programme soos voedselbanke, skooldrag, waardigheidspakke en die Life Health Recovery Centre (nou Nkanyisa Recovery Centre).

Daily Maverick het hierdie bevindings met vyf ouditeur-generaal bestuursverslae (2019–2023) en vier van Gautengse ouditdienste gekruisverwys, wat almal ernstige kommer oor swak bestuur en swak beheermaatreëls oor die OSW-befondsingsproses beklemtoon het – van aansoek en keuring tot finansiële bestuur en toesig.

Samevattend toon die ondersoeke:

  • wanbestuur van honderde miljoene rande;
  • Prima facie bewyse van bedrog en korrupsie deur senior GDSD-amptenare;
  • Talle aanbevelings vir dissiplinêre en kriminele ondersoeke, waarvan die meeste blykbaar geïgnoreer is;
  • ‘n Netwerk van senior amptenare met bande met toppolitici, wat na bewering fondse wat vir OSW’s bedoel is, straffeloos afhaal;
  • Twyfelagtige OSW’s en hul leiers wat met amptenare saamspan om voordeel te trek uit wanbestede fondse; en
  • Skemas om verkrygingsprosesse te omseil en met die hand uitgesoekte verskaffers aan te stel.

Daily Maverick sal dié besonderhede verder ondersoek in 2025.

Al drie verslae het dissiplinêre en, in sommige gevalle, kriminele, optrede teen senior GDSD-amptenare aanbeveel, insluitend Maphosa. Geen stappe is egter teen enige van die genoemdes gedoen nie. Maphosa het in 2018 “om persoonlike redes” uit die GDSD bedank.

Toe vrae oor die ondersoeke na hierdie programme geopper is, het premier Panyaza Lesufi se woordvoerder, Sizwe Pamla, gesê dat die premier die LUR vir onderwys was toe die verslae in 2019/20 afgehandel is. Lesufi was egter ook waarnemende LUR vir maatskaplike ontwikkeling vanaf November 2019 tot Junie 2020.

Volgens Pamla ontvang relevante departementele rekenpligtige beamptes alle ondersoekverslae en werk hul onmiddellike politieke prinsipale (LUR’e) met die vordering en die implementering van die bevindings. Hy het gesê die GDSD het die verslae hanteer en aan die aanbevelings gewerk, en navrae oor vordering moet aan hulle gerig word.

“DSD het die verslag hanteer en gewerk aan die implementering van sy aanbevelings. U kan met hulle opvolg oor die vordering.

“Die premier is deur die Gautengse provinsiale forensiese ouditeenheid ingelig oor die verslag en ingelig dat dit by die Direktoraat vir Prioriteitsmisdaadondersoek (Hawks) ingedien is om van die aanbevelings te implementeer,” het hy gesê.

Mbali Hlophe, wat van laat 2022 tot Mei 2024 LUR vir maatskaplike ontwikkeling was, het aan Daily Maverick gesê: “Die Gautengse departement van maatskaplike ontwikkeling kan ongelukkig as ‘n misdaadtoneel gekarakteriseer word, as gevolg van die talle forensiese ondersoeke wat oor die jare gedoen is, maar nie opgetree is nie, wat tot gevolg het dat korrupsie-aktiwiteite en sy rolspelers hulle diep in verskeie areas van die departement se werk en verkryging gewortel het.

“Voorbeelde hiervan is sigbaar in die wanadministrasiesake wat op skooldrag, kospakkies en waardigheidspakkies ondersoek word, om net ’n paar te noem. Die ondersoeke dateer so ver terug as 2016 en daar is eienaardig genoeg nie opgetree nie. Tydens my ampstermyn het ons probeer om dit te hanteer deur geïmpliseerde individue op voorkomende skorsing te plaas.”

Al die skorsings waarna Hlophe verwys is opgehef en geen dissiplinêre stappe is nog geneem nie.

U kan die volle artikel in Engels op Daily Maverick se webblad lees: https://www.dailymaverick.co.za/article/2024-12-22-forensic-reports-reveal-mismanagement-fraud-and-corruption-in-gauteng-department-of-social-development/?dm_source=top_reads_block&dm_medium=card_link&dm_campaign=top_reads&dm_content=maverick_news

Maak 'n opvolg-bydrae

Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Verpligte velde word met * aangedui