Die 54-jarige het die eed voor duisende afgelê nadat sy UDC-party die BDP in die Botswana-verkiesing verpletter het.
Botswana het Vrydag die nuwe president, Duma Boko, ingesweer en ‘n warrelwindse regeringsverandering bevestig nadat sy groot verkiesingsoorwinning verlede week die party aan bewind vir byna 60 jaar uitgeskop het.
Boko (54) het die eed voor etlike duisende mense in die nasionale stadion afgelê net nege dae nadat sy Umbrella for Democratic Change (UDC) die Botswana Democratic Party (BDP) by die stembus verpletter het.
“Ons demokrasie het byna drie jaar lank ononderbroke, onbewese en ongetoets gebly. Op 30 Oktober vanjaar het ons saam hierdie demokrasie getoets,” het Boko in ‘n toespraak daarna gesê.
“Dit is met trots en dalk selfs ‘n tikkie verligting dat ek met trots kan sê ons het hierdie toets met vlieënde vaandels geslaag,” het hy onder gejuig van die skare gesê.
“Saam lui ons ’n nuwe politieke dagbreek in.”
Boko se linksgesinde UDC het 36 setels in die parlement gewen vergeleke met net vier vir die konserwatiewe BDP, in ‘n verstommende ommekeer vir die party wat die diamantryke Botswana regeer het sedert sy onafhanklikheid van Brittanje in 1966.
Voormalige president Mokgweetsi Masisi, wat twee dae ná die stemming ’n nederlaag erken het toe sy party se kolossale nederlaag duidelik geword het, was in die gehoor saam met leiers van ander Suider-Afrikaanse lande, insluitend Namibië, Zambië en Zimbabwe.
Alhoewel die skare Masisi uitgejou het, het die nuwe president sy voorganger se “staatsmanskap” geprys.
“Gee hom asseblief ‘n bietjie liefde,” het Boko aan die stadion gesê.
“Botswana het die voorbeeld gestel van ‘n ware demokrasie aan die werk vir die hele wêreld om te sien en na te volg. Vir daardie besondere daad sal die voormalige president prominent in ons harte ingeskryf bly.”
Jong kiesers het ongeveer ‘n derde uitgemaak van die meer as een miljoen mense wat in die dorre en ylbevolkte land geregistreer is om te stem.
Baie het gesê dat hulle verandering wil hê ná byna ses dekades van BDP-regering, met die belangrikste bekommernisse wat werkloosheid, die ongelykheid tussen ryk en arm en die ekonomie getref is, wat getref is deur dalende diamantverkope, die steunpilaar van Botswana se inkomste.
Masisi se regering is ook van wanbestuur, nepotisme en korrupsie beskuldig.
Die stempersentasie was 80 persent in ‘n land van 2,6 miljoen mense wat trots is op die demokratiese stelsel wat dit by onafhanklikheid ingestel het.
“Julle, my mede Batswana, is die ware argitekte van hierdie dag,” het Boko gesê.
Geklee in ‘n blou hemp en swart das – die kleure van die Botswana-vlag – het hy die geleentheid begin deur om die stadion in ‘n voertuig te ry, omring deur galoppende wit perde, en vir die juigende skare wat die lokaal gevul het, te waai.
“Vir my wys die bywoning van Batswana uit alle vlakke van die samelewing hoe verenig ons is en toegewyd aan nasiebou,” het Wabuya Keobonye (88), ‘n taxibestuurder wat teenwoordig was, gesê.
“Jong mense, ons is die leiers van vandag, nie môre nie, en ons het dit gedemonstreer deur ons deelname aan die stemming,” het Ipotseng Negroes (35), ‘n boer wat die inhuldiging bygewoon het, gesê.
“Die krag van Batswana is hard en duidelik, en wat ons wil hê, is verandering.”
– Werk en huise –
Die UDC het ‘n ambisieuse veldtog gevoer wat belowe het om tot 500 000 werksgeleenthede te skep en 100 000 huise binne vyf jaar te bou, water- en elektrisiteitstariewe te sny en gesondheidsversekering vir elke burger in te stel.
Boko het gesê ‘n prioriteit sal wees om verhoudings met vennote in die diamantbedryf te stabiliseer, terwyl die ekonomie gediversifiseer word weg van sy afhanklikheid van die internasionale diamantmark.
Onder die buitelandse gaste by sy inhuldiging was die Zimbabwe-opposisieleier Nelson Chamisa, wat gesê het die regimeverandering in Botswana het “hoop op vryheid” aangevuur vir sy eie land, waar die Zanu-PF-party sedert onafhanklikheid in 1980 regeer het.
Chamisa het in Augustus 2023 ‘n verkiesing verloor wat hy as bedrieglik beskryf het teen president Emmerson Mnangagwa, wat ook by Boko se inhuldiging teenwoordig was.
Botswana lui ‘n era van nuutheid, ‘n era van transformasie, ‘n era van effektiewe oorgang in vir die kontinent en streek, het Chamisa aan die staatsuitsaaier BTV gesê.
“Ons glo dat Afrika ‘n nuwe leierskap nodig het,” het hy gesê.
“Ons moet uitreik om ons kontinent te bou en om die vasteland van Afrika een van die bestes ter wêreld te maak. En ons kan dit doen, en ons moet nou begin.”
