Die minister van buitelandse sake van Taiwan het aan sy land se parlement gesê dat SA ‘n 1997-ooreenkoms tussen die twee lande oortree.
Taiwan staan vas teen die Suid-Afrikaanse regering en sê hy sal nie sy kantore in Pretoria teen die einde van Oktober ontruim soos wat SA geëis het nie.
Taiwan se minister van buitelandse sake, Lin Chia-lung, het Maandag aan sy land se parlement gesê sy ministerie het die Suid-Afrikaanse regering oor dié besluit ingelig, volgens ’n verslag deur Taiwan se Central News Agency (CNA).
“Ons kantoor is steeds in werking en sal in die hoofstad bly,” het hy gesê.
In die verslag word gesê dat die minister die Suid-Afrikaanse regering daarvan beskuldig het dat hy ‘n ooreenkoms wat hy in 1997 met Taipei onderteken het, oortree het, nadat Pretoria in Desember 1996 aangekondig het sy voorneme om diplomatieke erkenning van Taiwan na die Volksrepubliek China (VRC) in Beijing te verander.
Volgens CNA het Lin aan die parlement gesê die ooreenkoms van 1997 het bepaal dat Taiwan kan voortgaan om ‘n skakelkantoor in Pretoria te bedryf nadat amptelike diplomatieke betrekkinge tussen die twee lande beëindig is.
Lin het opgemerk dat Suid-Afrika eweneens toegelaat is om ‘n teenwoordigheid in Taipei, die hoofstad van Taiwan, te behou.
Taiwan het sy kantoor in Pretoria vir 26 jaar behou nadat sy diplomatieke betrekkinge met Suid-Afrika op 31 Desember 1997 geëindig het. Die kantoor word die “Taipei Skakelkantoor in Suid-Afrika” genoem, met geen melding van Taiwan nie. Die Suid-Afrikaanse regeringskantoor in Taipei word die “Skakelkantoor van Suid-Afrika in Taiwan” genoem.
Nou het die SA regering egter geëis dat Taiwan die kantoor van Pretoria na Johannesburg verskuif en dit omskep as ‘n handelskantoor.
Lin het aan die Parlement gesê dat die Suid-Afrikaanse regering die eerste keer verlede jaar die Taipei-kantoor in Pretoria gevra het om te verskuif ná ‘n besoek aan SA deur Chinese president Xi Jinping vir die 2023 BRICS-beraad in Augustus.
Hy het gesê China het druk op SA uitgeoefen om Taiwan uit Pretoria te verdryf, sowel toe as tydens ‘n vergadering in September vanjaar in Beijing van die Forum oor China-Afrika-samewerking, wat president Cyril Ramaphosa bygewoon het.
CNA het berig Lin het gesê die SA regering het Taiwan in April amptelik gevra om sy Pretoria-kantoor voor einde Oktober te ontruim. SA het sy eis op 7 Oktober herhaal en ‘n ultimatum aan Taiwan gerig om die kantoor voor einde Oktober uit Pretoria te verskuif, anders sou dit gedwing word om te sluit.
“Die kwessie was ‘nie-onderhandelbaar’,” het die CNA-verslag aan Taiwan se Ministerie van Buitelandse Sake bronne aangehaal.
Lin het egter Maandag aan die parlement gesê Suid-Afrika is wetlik verplig om die 1997-ooreenkoms te volg.
Johannesburg ‘meer gepas’
Suid-Afrika se departement van internasionale betrekkinge en samewerking (Dirco) het Vrydag gekla dat persberigte sy verbintenisse met die Taipei-skakelkantoor (TLO) “verkeerd gekarakteriseer” het.
“Die hervestiging van wat hernaam sal word as handelskantore in Taipei en in Johannesburg, wat standaard diplomatieke praktyk is, sal ‘n ware weerspieëling wees van die nie-politieke en nie-diplomatiese aard van die verhouding tussen die Republiek van Suid-Afrika en Taiwan,” het Chrispin Phiri, Dirco-woordvoerder, gesê.
“Die handelskantoor sal toepaslik in Johannesburg, Suid-Afrika se ekonomiese spilpunt, geplaas word. Dit strook ook met standaard diplomatieke praktyk dat hoofstede die setels van buitelandse ambassades en hoë kommissies is.
“Die TLO is ‘n redelike ses maande gegee om die skuif te maak. Dieselfde is deur die Suid-Afrikaanse Skakelkantoor in Taipei deur Suid-Afrika se verteenwoordiger na die gebied gekommunikeer.”
Daily Maverick het Phiri Maandag gevra vir ‘n antwoord op Lin se minister van buitelandse sake se verklaring aan Taiwan se parlement dat Taiwan nie die Pretoria-kantoor teen die einde van Oktober sal ontruim nie.
Phiri het gesê: “Ons sal dienooreenkomstig die Taipei-skakelkantoor betrek.”
Lin het ook aan Taiwan se parlement gesê dat die afgelope maande baie eendersdenkende lande, insluitend die VSA, Japan en die Tsjeggiese Republiek, probeer het om die Suid-Afrikaanse regering te oortuig om sy besluit om te keer.
Volgens CNA het Lin gesê hy hoop steeds die Suid-Afrikaanse regering, as ’n demokratiese land met die oppergesag van die reg, sal die ooreenkoms volg wat met Taipei onderteken is.
Maar die verslag het gesê Lin het ook aan die parlement gesê dat indien Taiwan gedwing word om Pretoria teen die einde van Oktober te verlaat, dit gebeurlikheidsplanne opgestel het, insluitend om die Suid-Afrikaanse kantoor in Taiwan te vra om uit Taipei te verhuis. DM
