Joshlin Smith se ma en haar medebeskuldigdes kon vrygelaat gewees het as die staat versuim het om Maandag sy akte van beskuldiging in te dien. Op die 11de uur het aanklaers uiteengesit hoe Kelly Smith na bewering maande lank beplan het om die sewejarige aan mensehandel te verkoop.
Op Sondag, 20 Oktober 2024, het Rita Yon haar kleindogter Joshlin Smith se sewende verjaardag saam met van die kind se vriende gevier.
“Dit was ‘n gelukkige en hartseer dag. Hartseer omdat ek jammer was vir die kinders wat opgedaag het en Joshlin se leë sitplek gesien het,” het Yon, Joshlin se ouma aan vaderskant, aan Daily Maverick gesê.
“Maar Maandag het ek goeie nuus van die hof ontvang: die saak sal uiteindelik deur die Wes-Kaapse hooggeregshof aangehoor word.”
Joshlin, ‘n graad 1-leerling van die Laerskool Diazville, het op 19 Februarie 2024 in Saldanhabaai vermis geraak. Haar ma, Racquel Chantel Smith, bekend as “Kelly”, het beweer sy het Joshlin daardie dag omstreeks 08:00 saam met haar kêrel afgelaai en werk toe gegaan. Toe sy om 17:00 terugkom, was Joshlin weg.
Maar op Maandag, 21 Oktober, het aanklaer Aradhana Heeramun die staat se weergawe van die saak teen Kelly, haar kêrel, Jacquen Appollis, en hul vriend, Steveno van Rhyn, in die Vredenburg-landdroshof voorgelê.
Die staat beweer Joshlin is “verkoop, afgelewer of omgeruil”, en dat Kelly na bewering die dogtertjie se verkoop georkestreer het en toe gelieg het oor haar verdwyning. Die staat het geen besonderhede verskaf oor aan wie Kelly en haar medebeskuldigdes Joshlin kon gegee het nie.
Die bewerings het ‘n hoorbare snak na asem uit die hofsaal ontlok, wat volgepak was met familielede van die beskuldigde en prominente lede van die Saldanha-gemeenskap, wat deel is van die soekspan wat na Joshlin soek sedert sy vermis geraak het.
Die bewerings teen Kelly, Appollis en Van Rhyn het blykbaar aan die lig gekom nadat nog ‘n beskuldigde, Lorentia Lombaard, staatsgetuie geword het. Lombaard is ‘n vriend van Kelly en Appollis.
Heeramun het Maandag die hof ingelig dat die staat alle aanklagte teen Lombaard laat vaar het. Die aanklaer het nie uitgebrei oor die redes vir die terugtrekking nie, maar die opsomming van feite dui daarop dat Lombaard nou ‘n staatsgetuie teen Kelly, Appollis en Van Rhyn sal wees. Die trio staan tereg op aanklagte van ontvoering en mensehandel vir uitbuiting.
Volgens die staat het Kelly se planne om haar kind te laat wegneem of verkoop, in Augustus 2023 begin. Dit sou na bewering in Januarie of Februarie 2024 plaasvind.
“Op Sondag, 18 Februarie 2024, het Kelly en Joshlin na ‘n wit motorvoertuig gestap wat daar naby geparkeer was. ’n Onbekende vroulike persoon het uit die voertuig geklim en met Kelly gesels. Dié vrou het na bewering iets aan Kelly oorhandig. Die ma en Joshlin het teruggekeer huis toe.
“Later gedurende hierdie dag het Appollis, Van Rhyn en Kelly na bewering die plan bespreek en hoe die geld verdeel sou word,” lui die opsomming van feite-eise wat deur die staat aangebied is.
Die volgende dag, toe Joshlin verdwyn het, het Kelly na bewering vir Joshlin en haar 11-jarige broer of suster ingelig dat hulle nie daardie dag skool sou bywoon nie.
Hofdokumente beweer verder dat Kelly na bewering Joshlin se klere in ‘n sak gepak het en werk toe is. Joshlin en haar 11-jarige broer is na bewering by Appollis gelaat.
Die staat voer aan nadat Joshlin en haar 11-jarige broer en suster by Appollis gelaat is, hy dagga binne die huis gerook het saam met Lombaard en Van Rhyn in die huis, met die kinders teenwoordig.
“Later gedurende dieselfde dag het Kelly by die huis aangekom. Die ma het Joshlin en die tas wat sy vroeër gepak het, gevat. Hulle het die huis te voet verlaat. Die ma en Joshlin het in ‘n wit motorvoertuig geklim wat weggery het.
“Later dieselfde aand het die ma na Joshlin begin soek en haar as vermis by die polisie aangemeld,” lui die opsomming van feite.
Die staat beweer dat die beskuldigdes te alle tye ‘n gemeenskaplike doelwit gedeel het en saamgewerk het om dit te bereik.
Gemeenskap verlig
Aanvanklik was die saak Maandag op die hofrol vir die staat om aan te dui of die ondersoek afgehandel is. Dit was die finale uitstel en sou die staat versuim het om die klagstaat in te dien, sou die saak tydelik van die rol geskrap en die beskuldigde vrygelaat gewees het.
Maar op die 11de uur het Heeramun die dag vir die Staat gered en nuus gebring wat musiek in die ore van die gemeenskap van Saldanhabaai was.
Heeramun het die hof toegespreek: “U edele, die ondersoek is afgehandel en die saak is vir 31 Januarie 2025 na die Wes-Kaapse hooggeregshof verwys vir voorverhoor.”
Buite die Vredenburg-landdroshof het ‘n klein skare “Justice for Joshlin” gesing. Hulle het die nuus verwelkom dat die saak na die Wes-Kaapse hooggeregshof oorgeplaas is.
Vernon Vraagom, ‘n plaaslike wyksraadslid, het aan Daily Maverick gesê: “Die uitkoms sê baie. Iemand het gepraat. Dit stel dat daar bewyse moet wees, en daar is beslis ‘n saak teen die beskuldigde. Ons is vir eers tevrede.
“In terme van Lorentia se vrylating, gewoonlik in gevalle soos hierdie, as iemand vrygelaat word, kan hulle ‘n staatsgetuie word, soos sy het.”
Intussen het Eric Ntabazalila, streekkommunikasiebestuurder vir die NVG in Wes-Kaap, gesê die staat het al die bewyse beoordeel en besluit om Lombaard as getuie te gebruik.
