Durban – die stad met een van die hoogste koerse van waterverlies in SA – sal van volgende week af die krane van inwoners begin toedruk nadat hulle ‘n opdrag van die nasionale departement van water en sanitasie ontvang het om verbruik met 8,4% te verminder.
Die eThekwini-burgemeester, Cyril Xaba, het Maandag op ‘n raadsvergadering gesê nuwe waterbeperkings in die metro sal op 10 Oktober in werking tree.
Dit kom nadat die stad ’n regeringsvoorskrif ontvang het wat vereis dat die metro sy waterverbruik oor die volgende 12 maande met minstens 8,4% (of 118 Ml/dag) moet verminder.
Volledige besonderhede van die rantsoeneringsplan is nog nie bekend gemaak nie, maar daar was aanduidings dat die plan die afsluiting van reservoirs in geselekteerde woongebiede kan insluit sodra verbruik ‘n vasgestelde daaglikse limiet oorskry – tesame met bykomende verlagings in waterdruk en die moontlike installering van meer water beperkingswassers op huishoudelike meters soos tydens die 2016 droogte gebeur het.
Dit is betekenisvol dat die stad nie sy jongste waterverliesstatistieke bekend gemaak het nie, maar verlede jaar het eThekwini se “nie-inkomstewater”-verliese op ‘n verbysterende 56% gestaan (vergeleke met minder as 33% 10 jaar gelede). Hierdie syfer verwys na waterinkomste wat weens ‘n verskeidenheid oorsake verlore is – insluitend lekkende munisipale pype, wanbetaling, diefstal of meetfoute.
Xaba het beweer: “Ons het alles in ons vermoë gedoen om hierdie situasie af te weer deur aan die departement te skryf en die uitstel van die inkorting te versoek terwyl ons maatreëls instel om water te bespaar, insluitend nie-inkomstewater. Ons is egter in die stadium waar die uiteindelike doel is om ‘n situasie te voorkom waar watertoevoer vanaf die bron uitgeput raak.”
Xaba se opmerkings wek die indruk dat die regeringsvoorskrif ’n onlangse inisiatief is, terwyl die nasionale departement meer as ’n jaar gelede die sweep begin klap het toe hy gedreig het om grootmaatwater wat via die uMngeni-uThukela Waterraad aan Durban verskaf is, te verminder.
Die departement het voorheen bevestig dat hy ‘n “kennisgewing van voorneme” uitgereik het om ‘n opdrag uit te reik op 18 Julie 2023, waarin ‘n beroep op die nutsmaatskappy gedoen word om die volume water wat uit die Midmar-, Albert-waterval en Inanda-damme onttrek word, te verminder om hierdie streekswaterbronne te beskerm.
In ‘n voorlegging vandeesweek aan die raad het Ednick Msweli, hoof van water en sanitasie van eThekwini, gesê die besnoeiings sal nie “oornag” geïmplementeer word nie, maar geleidelik ingestel word om ‘n vermindering van 8,4% oor 12 maande te behaal.
Ander maatreëls om waterverbruik te verminder, sluit in die herstel van lekkende munisipale pype en die bou van nuwe waterhergebruik/herwinningskemas by die KwaMashu, Noordelike en Suidelike rioolsuiweringsaanlegte.
Msweli het geen tydlyne verskaf vir die ingebruikneming van hierdie drie herwinningsaanlegte nie, terwyl die nuwe Smithfielddam aan die uMkhomazirivier waarskynlik nie tot 2028 in gebruik geneem sal word nie – wat daarop dui dat Durban se inwoners vir minstens drie jaar watertekorte sal ondervind tensy eThekwini baie vinniger werk om die lekkasies in sy waterpypleidings te stop.
Xaba het vandeesweek gesê: “As ‘n stad het ons voortdurend gesê dat die vraag na water die aanbod ver oorskry en ons gaan voort om by alle belanghebbendes, veral die publiek, te pleit om saam met ons te werk om hierdie uitdaging aan te spreek.
“Die inkorting sal vir ’n tydperk van 12 maande wees en ons doen ’n beroep op ons inwoners om water spaarsamig te gebruik sodat ons kan help om hierdie hoë vlak van verbruik te verminder.”
Die stad het maatreëls oorweeg, insluitend:
- Waterrantsoenering waar die vraag “te hoog was of die beskikbare aanbod oorskry”;
- Die installering van beperkers in watermeters;
- Drukverminderingsmaatreëls in die retikulasienetwerk;
- Meting van alle onbeperkte verbruikers;
- Verbetering van omkeertyd in die herstel van lekkasies en pypbarste;
- Gemeenskapsopvoeding oor waterbesparing; en
- Die ontkoppeling van onwettige verbindings.
Daily Maverick
