Die verwydering van DA-burgemeester, Cilliers Brink, toon breuke in ANC-DA-verhoudinge, met kenners wat vrees dat dit die breër GNU kan raak.
Die uitsetting gister van Tshwane se DA-burgemeester, Cilliers Brink, is ’n swak weerspieëling van die rol van die ANC in die regering van nasionale eenheid (GNU) en welwillendheid tussen die partye in die GNU kan ondermyn word, sê ’n kenner.
“Dit blyk nou duidelik dat die gees van welwillendheid en samewerking op nasionale vlak tussen die ANC en die DA nie tot by die metro’s strek nie,” het die politieke ontleder Daniel Silke gesê.
Silke het gesê dit wys ook daar is waarskynlik verdeeldheid binne die ANC tussen diegene wat die GNU op nasionale vlak ondersteun en die Gautengse ANC, wat minder entoesiasties is oor enige soort samewerking met die DA op enige vlak.
“In die algemeen wys dit dat daar ‘n moontlikheid is dat die GNU ondermyn kan word as gevolg van die feit dat die welwillendheid en gees nie uitbrei na ‘n belangrike metro soos Tshwane nie,” het hy bygevoeg.
Silke het gesê as die welwillendheid op nasionale vlak op plaaslike vlak ondermyn word, sal diensleweringsvlakke daaronder ly.
“Die idee van die GNU was om ‘n gees van samewerking te bring en die enigste manier wat kan werk, is as al drie regeringsfere saam optree sodat die samewerkingsooreenkomste op GNU-vlak op plaaslike vlak herhaal moet word,” het hy gesê.
“As dit nie moet wees nie en Tshwane lyk of dit beslis nie was nie, gegewe die gebrek aan ANC-steun vir Brink en die begeerte om hom as burgemeester te verwyder, sal jy waarskynlik voortgesette politieke binnegevegte op plaaslike vlak sien.”
Silke het gesê aan die politieke kant kan ‘n mens aanvaar die ANC was óf verdeeld óf die ANC wou alle kante speel.
Brink is uit sy amp gestem nadat ActionSA hom by die ANC en EFF geskaar het om ’n mosie van wantroue wat deur die ANC ter tafel gelê is, te ondersteun.
Gister se raadsvergadering is ontwrig deur twee koukusvergaderings wat gelei het tot die debat wat warm geword het namate die spanning groter geword het totdat ‘n stemming per hand die mosie aangeneem het.
Nadat hy verwyder is, het Brink gesê hy sal Pretoria nie verlaat nie.
“Ek bly in die stad en sal seker maak wat ook al met die regering van Pretoria gebeur, dat die plunderaars en die korruptes wat nou saamgekom het om ons regering van bewind te verwyder nie hul ergste sal doen nie,” het hy gesê.
Brink het gesê ondanks die moeilike omstandighede sal hy en die DA voortgaan om die rol van ‘n effektiewe opposisie te speel.
Gister het 120 lede van die opposisie, wat die ANC, EFF en ActionSA, saam met ander ingesluit het, ten gunste van die mosie gestem teenoor 87 stemme van die koalisie, wat daarteen gekant was.
Herman Mashaba, leier van ActionSA, wat die raadsvergadering by Tshwane House bygewoon het, het gesê sy party het 19 raadslede in die Tshwane-raad wat ten gunste van die mosie gestem het.
Mncedi Ndzwanana, speaker van die raad, het gesê hy moet die relevante inligting kry om uit te vind of onderburgemeester Nasiphi Moya as die waarnemende burgemeester kan intree, aangesien sy onder die Brink-geleide koalisie aangestel is.
Gejuig van lede van die Suid-Afrikaanse Munisipale Werkersunie kon voor Tshwane House gehoor word, waar hulle betoog het.
Die voormalige Tshwane MMC van finansies, Jacqui Uys, is berispe omdat sy gesê het: “Julle f….. sal nooit kan bekostig om die munisipale werkers te betaal nie.”
Sy is deur Samwu-lede uitgejou terwyl sy die raadsale verlaat het en het om verskoning gevra vir die gebruik van die vloekwoord, maar het by die res van wat sy gesê het, gestaan.
Piet Croucamp, politieke ontleder, het gesê Uys se woorde sal waar wees.
“Onthou ‘n jaar gelede het Brink ‘n harde lyn met die vakbonde getrek en dit is waar hulle aangedring het op hul optrede teen Brink en as hulle dit nie doen nie, kan hulle die steun van vakbonde nou en met plaaslike komende regeringsverkiesings verloor,” het hy gesê.
“Hulle argument was dat die ANC tussen ’n klip en ’n harde plek was en hulle het geen ander keuse as om Brink te verwyder nie.”
Croucamp het gesê die troefkaart wat die Panyaza Lesufi-faksie in Gauteng gespeel het toe hulle met die nasionale werkkomitee gepraat het, is dat die vakbonde nie met minder sal skik nie.
Te vroeg om te sê GNU verkrummel
Die politieke ontleder Roland Henwood het gesê dit is te vroeg om te sê die GNU is besig om te verkrummel, maar het bygevoeg dit is nog ‘n uitdaging vir die GNU.
“Gevolge sal bepaal word deur die optrede van die DA en vennote, en ook deur die leierskap van die ANC,” het hy gesê.
