Dit blyk dat die amptelike parlementêre opposisie – die Umkhonto we Sizwe (MK) Party – ernstig is oor die lot van Suid-Afrika se militêre veterane met drie van sy openbare verteenwoordigers wat vrae in dié verband in die Parlement se eerste werksweek beantwoord het.
Vrae oor die militêre veterane se databasis, voordele en pensioenbetalings asook vaardigheidsontwikkeling wat aan Angie Motshekga, minister van verdediging en militêre veterane, gestel is, is in Julie beantwoord voor die Parlement se tweede termyn van die jaar wat op 20 Augustus afgeskop het.
Antwoorde wat aan Edward Ntshingila, Des van Rooyen en Duduzile Zuma-Sambudla verskaf is, dui op ‘n mate van vordering by die Departement van Militêre Veterane (DMV).
As een voorbeeld is Van Rooyen ingelig dat pensioene teen einde Junie aan 1 232 militêre veterane betaal is. Terselfdertyd word 12 202 militêre veteraan-pensioenaansoeke “nog steeds verwerk” met die regeringspensioenadministrasie-agentskap (GPAA) wat deur 16 385 aansoeke werk, af van 18 830 weens duplisering wat ontdek is.
Die “reaksie-ontvanger” gelys as Lindiwe Sothondoshe, ‘n DMV-direkteur, merk op die departement, in samewerking met GPAA, “werk hard om alle uitstaande aansoeke te verwerk en uit te reik na diegene wat uitstaande dokumente moet indien”.
Die uiters belangrike militêre veterane-databasis het, is Van Rooyen ingelig, “‘n totale bevolking van 86 321”. Ingesluit by hierdie getal is 67 029 “lewende militêre veterane” en 19 292 “oorlede, uitgesluit afhanklikes”.
‘n Geïntegreerde databasisbestuurstelsel (IDMS) om prosesse te outomatiseer is, lui die antwoord, “aan die gang”.
Databasisverifikasie is in die hande van ‘n komitee bekend onder die akroniem DVCE (Database Verification, Cleansing and Enhancement). Tot op hede het dit werk in die Oos-Kaap, Gauteng en Limpopo provinsies voltooi. Verifikasie in die ses oorblywende provinsies sal “hervat sodra administrasieprosesse gefinaliseer is”.
Die ministeriële antwoord, deels op Zuma-Sambudla se vraag oor die lewering van veteranevoordele, lui dat 2 959 ou soldate tot op hede toegewyde berading en behandeling ontvang het, met nog 877 wat vergoed is vir invaliderende beserings, ernstige sielkundige en neuro-psigiatriese trauma of terminale siekte.
Oor gesondheidsorg is sy verder ingelig 19 657 oud-soldate het toegang tot gesondheidsorg gekry. Die verskaffing van behuising vir veterane, hoewel nie naastenby dieselfde getal as dié wat gesondheidsorg ontvang nie, staan op 2 225 huise met 608 verbande wat “gered” is.
Onderwys, opleiding en “besigheidsgeleenthede” om selfvoorsiening vir veterane moontlik te maak, is ‘n deurlopende DMV-komponent op universiteitsvlak, kon Motshekga haar vraesteller van 700 plus gegradueerdes inlig. Grade is onder meer in medisyne, regte, rekeningkunde en ingenieurswese.
Die departement het gesê hy ondersteun meer as 40 000 leerders en studente in beide basiese en tersiêre instellings. Opleidings- en vaardigheidsontwikkelingsprogramme is tot dusver aan 8 962 militêre veterane en afhanklikes verskaf, en die departement het 25 militêre veterane gefasiliteer vir indiensneming.
Die Departement het 1 239 militêre veterane gefasiliteer of geadviseer oor sakegeleenthede. Die departement, deur ‘n ooreenkoms met Krygkor, help 21 militêre veterane-afhanklikes met elektriese en meganiese vakleerlingskappe by die vlootwerf in Simonstad.
“Daar is deurlopende samesprekings met potensiële werkgewers, soos Krygkor, Passasierspoordienste van Suid-Afrika (PRASA) en Grensbestuursowerheid (BMA),” volgens Sihle Dlungwana, Hoofdirekteur: Vaardigheidsontwikkeling en Bemagtigingsprogramme by die DMV.
Tot op hede het die Departement begrafnisondersteuning vir 3 574 mense verskaf.
Die SA Nasionale Militêre Veterane Vereniging (SANMVA), het Ntshingila gehoor, is ingesluit in die DMV-begroting wat agt veteraneverenigings verteenwoordig. Hulle is MKMVA (Umkhonto we Sizwe Militêre Veterane Vereniging), APLAMVA (Apla Militêre Veterane Vereniging), CMVO (Raad van Militêre Veterane Organisasies), en veterane verenigings van die voormalige Bophuthatswana, Ciskei, Transkei en Venda weermagte. Hy is verder ingelig die SA Kaapse Korps Militêre Veterane Vereniging (SACCMVA) is nou ‘n erkende vereniging en sal by SANMVA aansluit na sy elektiewe konferensie.
Onder is ‘n voorbeeld van ‘n tipe huis wat vir veterane gebou word
