Azhar Cachalia se oproep tot waaksaamheid: John Hlophe se aanstelling in die RDK ‘bedreig die publiek se vertroue in die regbank’

In ‘n openbare lesing wat Dinsdagaand gelewer is, het afgetrede Hooggeregshofregter Azhar Cachalia se harde woorde oor die parlement wat aangeklaagde regter John Hlophe in die Regterlike Dienstekommissie aangestel het, nie versag nie. Hy het gesê dit sal die publiek se vertroue in die regbank ondermyn, en het bygevoeg dat die kommissie “sy mag toenemend misbruik en deur politieke belange gevange geraak het”.

“In my jare op die Bank en daarna as ‘n lid van Freedom Under Law en nou die voorsitter van sy Raad, het ek en vele ander probeer om die verval van die Regterlike Dienste Kommissie (RDK) te arresteer deur ons stemme te verhef. Dat dit sy mag toenemend misbruik en deur politieke belange gevange geraak het, is blootgelê. Dit was nie net die politici op die RDK wat hiervoor verantwoordelik was nie. Sommige regters het in hierdie verwikkeling bewillig.

“Senior advokate met gevestigde belange het nie net gekyk nie, maar was ook aandadig. Sommige, is onlabgs as “gevaarlik” beskryf deur regter Edwin Cameron. Hy het skerp opgemerk dat: “Hulle probeer om ‘n agenda voort te sit. Hulle is bekwame leuenaars, smokkelaars, manipuleerders en propagandiste. Hulle gebruik die instrumente van regspraktyk om te bedrieg, verwarring en ontsteltenis … Hulle het selfs die RDK gebruik om die bevordering van pligsgetroue en bekwame kandidate vir geregtelike voorkeur te vernietig.”

Intussen het afgetrede Hooggeregshof van Appèlregter en voorsitter van die raad vir Freedom Under Law, Azhar Cachalia, Dinsdagaand tydens ‘n openbare lesing by die Rhodes Universiteit Regsfakulteit gesê: “Die gevolg van die gekombineerde optrede van hierdie kwaadwillige rolpelers het dikwels gehelp en bygestaan ​​deur die onverstandiges onder hulle, was ‘n verlies aan openbare vertroue in die RDK, ‘n instelling wat noodsaaklik is om die bevoegdheid van die regbank te verseker en sy onafhanklikheid van politieke en ander belange te beskerm. Daarsonder is die oppergesag van die reg in gevaar.”

Die volledige lesing is hier beskikbaar. https://www.youtube.com/watch?v=RwQLaj_Yf8s

“Ek vra Rhodes Universiteit en die gegradueerdes van sy ikoniese Regsfakulteit om waaksaam te wees, om uit te praat en nie anderpad te kyk nie,” het Cachalia gesê.

“Die Zondo-kommissie se ondersoeke het aan die lig gebring hoe sleutelrolspelers staatskaping in staat gestel het om in staatsentiteite pos te vat, wat die Parlement, toe oorheers deur ‘n enkele party, geïgnoreer het. Die president het onderneem om op sy aanbevelings op te tree.

“Toe die sewende Parlement verkies is, was daar ‘n verwagting dat dit sou optree om die instellings reg te stel wat regstelling vereis het. Daar is gehoop dat die Parlement geskikte persone sou aanwys om op die RDK te dien – beswaarlik ’n moeilike taak.”

Cachalia het gesê die parlement het klaaglik misluk deur twee lede aan te stel wat duidelik nie geskik was nie, die EFF se Julius Malema en die aangeklagte regter, nou MK-party-LP John Hlophe.

“Malema het deurgaans sy gesag oor die RDK misbruik. Hy is ook skuldig bevind aan die oortreding van die Lede van die Gedragskode; hy het ‘n regter wat in 2021 deur die RDK gevoer is, onvanpas ondervra oor ‘n beslissing wat die regter teen hom (Malema) gemaak het in ‘n lasteraksie – ‘n aangeleentheid waarin hy ‘n persoonlike belang het. In daardie saak het die regter bevind dat Malema mnr Trevor Manuel belaster het deur valshede oor hom te laat publiseer.

“Om weer na Hlophe te wend, nadat die konstitusionele hof voormalige president Jacob Zuma se strewe om sy nuutgestigte party, uMkhonto Wesizwe (MK), in die parlement te lei weens sy kriminele skuldigbevinding aan minagting van die hof ongeldig gemaak het, het MK die onteerde Hlophe twyfelagtig gesalf om sy parlementêre leier te wees, en hom toe sinies genomineer as een van die Parlement se verteenwoordigers op die RDK.

“Freedom Under Law en verskeie ander nie-regeringsorganisasies het aan die Speaker geskryf om hul verontwaardiging te registreer. Hulle het gewaarsku dat Hlophe se aanstelling die Parlement se plig om die onafhanklikheid van die regbank te bewaak en wetlik aanspreeklikheid sal ondermyn. Die Speaker het geantwoord dat daar geen wetlike vereiste is vir persone wat by die RDK aangestel is om ‘Fit and proper’ te wees nie, en ook nie enige ander wetlike belemmering vir sy aanstelling nie. Met respek, sy was ondeurdag,” het Cachalia gesê.

“Die Nasionale Vergadering het dus voortgegaan om Hlophe te kies om in die RDK te dien – die einste liggaam wat hom skuldig bevind het aan growwe wangedrag en ongeskik om ‘n regter te wees. As lid van die RDK sal hy nou moet besluit of kandidate vir die regterlike amp aan die hoë etiese standaarde voldoen om as regters aangestel te word – standaarde waaraan hy nie voldoen het om as regter te dien nie. Dit is soortgelyk aan die vra van die jakkals om die hoenderhok te bewaak.

“Ons het ‘n plig om beswaar te maak teen hierdie siniese uitoefening van openbare mag, en Freedom Under Law het die howe genader om sy aanstelling ongeldig te maak op ten minste drie gronde:

“Eerstens was die Nasionale Vergadering verkeerd dat dit verplig was om MK se benoeming van dr Hlophe te aanvaar. Dit het ‘n diskresie om lede aan te stel wat ‘geskik’ is om op die RDK te dien, wat dit nie uitgeoefen het nie.

“Tweedens, artikel 165(4) van die Grondwet verplig die Parlement om stappe te doen om die onafhanklikheid van die regbank en die publiek se vertroue daarin te beskerm. Die aanstelling van Hlophe in die RDK is heeltemal in stryd met daardie verpligting.

“Derdens was die aanstelling van Hlophe irrasioneel en onredelik. ‘n Besluit is irrasioneel as dit die doel waarvoor dit geneem is, ondermyn. Die kerndoel van die RDK is om die publiek se vertroue in die RDK en, op hul beurt, die individue wat gekies word om beoordelaars te wees, te bevorder. Die rede juis waarom Hlophe as regter verwyder is, was omdat die RDK en die Nasionale Vergadering bevind het dat sy voortgesette betrokkenheid by die regbank die publiek se vertroue daarin sou bedreig. Om Hlophe in die RDK aan te stel beteken dat hy weer betrokke is by die regbank – in die sleutelrol om onderhoude te voer en te besluit oor die aanstelling van nuwe regters – en dat hierdie betrokkenheid ook die publiek se vertroue in die regbank bedreig,” het Cachalia gesê.

“Ons soek ‘n dringende hofsitting om hierdie onhoudbare ontwikkeling om te keer. Die DA en verskeie ander nie-regeringsorganisasies gaan ook die hof vra om hierdie aanstelling ongeldig te maak.

“Suid-Afrika se demokrasie is geanker deur sy Grondwet en die oppergesag van die reg. Regters is die voogde van beide. Hulle ontleen hul gesag uit hul bekwaamheid en hul integriteit. Sonder een het hulle niks,” het hy gesê.

“Die Regterlike Dienskommissie het twee funksies: Dit stel regters aan en ondersoek klagtes teen hulle vir wangedrag. Die RDK moet die onafhanklikheid van die regbank beskerm deur bevoegde en etiese persone aan te stel, en dit teen onbehoorlike politieke inmenging beskerm. Dit volg dat diegene wat by die RDK aangestel is om hierdie funksies te verrig, self ‘geskik vir die doel’ moet wees.

“Die RDK het net meer as ‘n dekade lank sonder noemenswaardige klagtes gefunksioneer. Suid-Afrika het sy plek ingeneem onder toonaangewende demokratiese lande wat geprys is vir sy progressiewe Grondwet en onafhanklike regbank.

“Daar was egter toenemende kommer oor die funksionering van die RDK. Die toepassing van Artikel 174 (wat die vereiste stel dat ‘n regter ‘n geskikte en gepaste persoon moet wees) en die riglyne is geïgnoreer en verdraai, wat aanleiding gegee het tot arbitrêre besluitneming. Die Nasionale Ontwikkelingsplan van 2011 het gewaarsku dat daar min konsensus tussen die RDK en die wetlike broederskap was oor die eienskappe wat vereis word vir aanstelling op die Bank. Meer kommerwekkend het dit opgemerk dat die RDK geknou word deur politieke en gevestigde belange binne die beroep.

“Ongelukkig, in plaas daarvan om op hierdie bekommernisse op te tree, het die RDK toegelaat dat die situasie vererger,” het Cachalia gesê. DM

Maak 'n opvolg-bydrae

Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Verpligte velde word met * aangedui