Voormalige ANC-sekretaris-generaal Ace Magashule se persoonlike assistent en medebeskuldigde in die Vrystaatse asbesskandaal van R255 miljoen, Moroadi Cholota, is uit die VSA uitgelewer en op ‘n vlug wat op 8 Augusts 2024 in Suid-Afrika aangekom het.
Op Donderdag, 8 Augustus 2024, het die SAPD bevestig dat die voormalige ANC-sekretaris-generaal Ace Magashule se voormalige persoonlike assistent Moroadi Cholota deur Interpol en Suid-Afrikaanse polisiebeamptes begelei is terwyl sy aan Suid-Afrika uitgelewer is.
Die polisie het ook bevestig dat ‘n foto wat aanlyn sirkuleer wat wys Cholota en twee SAPD-lede wat op ‘n vliegtuig in die VSA klim, wettig is.
Haar verwagte aankoms by Oliver Tambo Internasionale Lughawe was Donderdag, 8 Augustus, om 17:00. Sy sal waarskynlik gearresteer en formeel aangekla word.
Daar is ‘n sterk moontlikheid dat Cholota Maandag in die hof sal verskyn, hoewel daar geen waarborg is nie, met die Nasionale Vervolgingsgesag wat geen aanduiding gee van wanneer sy werklik sal verskyn nie.
Brigadier Athlenta Mathe, nasionale polisiewoordvoerder, het Donderdag gesê: “Cholota is op pad na Suid-Afrika. SAPD-amptenare begelei haar op die vlug. Sodra Cholota by die OR Tambo Internasionale Lughawe afklim, sal sy aan die Valke oorhandig word.”
Staan vyf aanklagte in die gesig
Cholota is een van die beskuldigdes, saam met Ace Magashule in die asbesskandaal van R255 miljoen, wat aanklagte van bedrog, korrupsie, diefstal en rampokkery ingesluit het. Sy staan tereg op vyf aanklagte, wat bedrog en korrupsie wat uit die skandaal spruit, insluit.
Die ander medebeskuldigdes is sakeman Edwin Sodi, voormalige direkteur-generaal van nasionale departement van behuising Thabane Zulu, asook Nthimotse Mokhesi, Mahlomola Matlakala, Sello Radebe, Adel Kgotso Manyeki, Nozipho Molikoe, Albertus Venter, Margaret-Ann Diedericks en oud LUR en Mangaung-burgemeester Olly Mlamleli.
Daarbenewens sluit maatskappye wat aangekla word Blackhead Consulting, 602 Consulting Solutions, Mastertrade 232 en Ori Group in.
In 2019 het Cholota met die sak patats oor die asbeskontrak gemors voor die Zondo-kommissie vir staatskaping uitgekom.
’n Duideliker prentjie van die asbesage het na vore gekom toe die Skerpioene se Pieter-Louis Myburgh berig het dat ’n lasbrief vir inhegtenisneming vir Magashule uitgereik is in verband met die asbesver-wyderingskontrak in die Vrystaat.
Cholota se belangrikheid
Cholota se getuienis aan die einde van 2019 voor die Staatskapingskommissie het baie onthul oor die tussengangerrol wat sy gespeel het in die versoek van finansiële gunste van mense soos die vermoorde Igo Mpambani, namens haar baas.
Sy is gedagvaar om voor die kommissie te verskyn nadat sy deur die voormalige LUR vir Ekonomiese Ontwikkeling in die Vrystaat, Mxolisi Dukwana, uitgewys is as een van die personeellede wat ingelig was oor Magashule se beweerde ageraf besigheid met Mpambani.
Die hooggeregshof in Bloemfontein het in November 2021 verneem dat ‘n lasbrief vir Cholota, wat in die VSA studeer het, onderteken is. Dit het gekom nadat sy aanvanklik ingestem het en toe geweier het om ’n staatsgetuie te wees in die korrupsiesaak waarin Magashule een van die beskuldigdes is.
Johan de Nysschen, destydse staatsadvokaat, het die hof ingelig dat Cholota ’n staatsgetuie is. Magashule, aan die ander kant, wou hê dat sy vir die verdediging moes getuig.
“Sy werk nie saam nie … ons gaan haar aankla want daar is bewyse wat haar impliseer,” het die NVG destyds gesê.
Cholota se uitlewering het die begin van die asbesverhoor vertraag. Die saak is in April 2024 uitgestel nadat dit aan die lig gekom het dat Cholota in die VSA aangehou word.
In die VSA gearresteer
Cholota is op 12 April 2024 in die VSA gearresteer en hof toe gebring. ’n Amerikaanse hof het gehoor dat Suid-Afrikaanse owerhede haar aangekla het van vier aanklagte van bedrog en vyf aanklagte van korrupsie, in stryd met die Wet op die Voorkoming en Bekamping van Korrupte Aktiwiteite.
Ná die vertraging is die asbessaak weer aangehoor in Junie 2024. Op hierdie stadium het die hof beslis dat die verhoordatum April tot Junie 2025 sou wees, selfs al is Cholota nie teen daardie datum uitgelewer nie.
Cholota se uitlewering is op 7 Junie deur regter Erin Aslan van die Maryland-distrikshof goedgekeur.
In hierdie uitspraak het Aslan daarop gewys: “Daar word beweer dat Cholota bewustelik by hierdie skema betrokke was deur haar regeringsposisie te gebruik om korrupte finansiële transaksies te fasiliteer.
“Suid-Afrika se uitleweringsversoek word vergesel van aanklagte, beëdigde verklarings en beëdigde dokumente, ‘n forensiese oudit, e-posse en vele ander dokumente, wat alles ruimskoots ‘n bevinding van waarskynlike rede ondersteun om te glo dat Cholota die individu is wat in die hangende saak genoem word en dat sy die oortredings waarvoor sy aangekla is, gepleeg het.”
Cholota het hard geveg om die uitlewering te stop, en haar prokureur Piet Tibane het gesê sy kliënt het direkte en dringende toegang tot die konstitusionele hof versoek om die versoek om haar uit die VSA uit te lewer, te betwis.
Hy het gesê dat sy kliënt wil hê die Hooggeregshof moet beslis dat die uitleweringsversoek ongeldig en ongrondwetlik is, en dat die arrestasiebevel gekanselleer moet word.
Donderdag, toe Daily Maverick Tibane vir kommentaar gekontak het, het hy gesê: “Ek het met die vervolging bevestig dat Cholota inderdaad op pad is na Suid-Afrika.
“Sy sal geprosesseer word en moet binne 48 uur in die hof verskyn, wat beteken dat sy Maandag haar eerste verskyning in die Bloemfonteinse landdroshof maak.” DM
