Kwesbare mense kry swaar terwyl die provinsie met hoë misdaadvlakke worstel. Sakeman dr Andile Nontso waarsku dat Mthatha ‘n spookdorp kan word as misdaad nie aangespreek word nie.
In ‘n ontstellende neiging is afpersers in die Oos-Kaap nou besig om mense met gestremdhede te teiken as prooi en hulle te dwing om te betaal vir beskerming teen rooftogte.
Skokkend genoeg word hierdie rooftogte na bewering gepleeg deur dieselfde individue wat die beskermingsgeld eis. Diegene wat versuim om daaraan te voldoen, loop die risiko dat hul huise met geweld van hulle weggeneem word.
Die probleem het begin met ‘n grondbesetting langs ‘n stuk grond wat aan blinde en dowe individue in Mthatha geskenk is deur ‘n organisasie wat ook die gebied ontwikkel en huise gebou het.
Die grond is die tuiste van die Efata Spesiale Skool vir Blindes en Dowes, saam met koshuise vir mense met gestremdhede en personeellede.
Ander geaffekteerde gebiede in Mthatha-Wes sluit Chris Hani Park, Slovo Park en Mandela Park in.
Nomzingisi Nomgogwana, ’n inwoner, het verduidelik: “Die gebied was vol huise nadat dit beset is. Hulle het vir mense stukke grond gegee en nou ken ons geen vrede nie.”
Sy het bygevoeg dat die grond meer as 30 jaar gelede geskenk is om blinde en dowe mense in Mthatha by te staan.
“Ons is aangesê om R200 per maand te betaal vir beskerming en om by ‘n WhatsApp-groep aan te sluit waar ons enige kriminele aktiwiteite kan aanmeld vir ‘n reaksie,” het Nomgogwana gesê.
Die polisie het vroeër vandeesweek die arrestasie van vyf individue van tussen 39 en 57 jarige ouderdom op aanklag van afpersing bevestig.
Hulle het Dinsdag 23 Julie hul eerste verskyning in die Mthatha-landdroshof gemaak.
Hoewel plaaslike hoofbiskop Yolelo nie die afpersingseise bevestig of ontken het nie, het hy genoem dat die laaste gesprek met die geaffekteerde individue oor grondgeskille gegaan het. “Hulle het nooit teruggekeer en vir my gesê hulle word afgepers of mishandel nie,” het hy gesê.
Lewis Nzimande, uitvoerende direkteur van die Suid-Afrikaanse Nasionale Raad vir Blindes, het die plaaslike polisie gekritiseer omdat hulle nie die probleem aanspreek nie. “Dit is kwesbare lede van die samelewing wat beskerming verdien,” het hy gesê. Nzimande het bygevoeg dat die raad regsondersteuning aan geaffekteerde lede bied. “Hulle is desperaat vir iemand om ten minste die saak op te neem.”
Ondernemings in Oos-Kaapse dorpe soos Mthatha en Nelson Mandelabaai gaan ook gebuk onder afpersingseise, met sommige mense wat selfs die gebiede verlaat.
Die Oos-Kaap het onlangs ‘n resessie betree, nadat sy BBP vir drie opeenvolgende kwartale gedaal het. Die grootste bydraers tot hierdie afname was die konstruksie-, vervaardigings- en mynboubedrywe.
Dr Andile Nontso, sekretaris-generaal van die OR Tambo Distrik Sakekamer, het gewaarsku dat Mthatha ‘n spookdorp kan word as die ongebreidelde misdaad nie aangespreek word nie, omdat die misdaad tot ongekende werkverliese sal lei.
Die adjunkpresident van die Nelson Mandelabaai Sakekamer, Kelvin Naidoo, is Donderdag gered nadat hy die vorige Vrydag ontvoer is. Sy ontvoerders het ‘n losprys geëis, maar dit bly onduidelik of die losprys vir sy vrylating betaal is.
Daar was ‘n toename in ontvoerings van sakemanne en prominente figure in die gebied.
Die DA-leier in die provinsie en die party se woordvoerder oor gemeenskapsveiligheid, Yusuf Cassim, het gesê hy het ‘n mosie ter tafel gelê wat eenparig deur die Oos-Kaapse wetgewer aanvaar is, wat die LUR vir gemeenskapsveiligheid verplig het om ‘n misdaad- en veiligheidsberaad in Nelson Mandelabaai te belê.
“Ongelukkig moet die LUR nog die resolusies van die beraad publiseer en geen ingrypings is gemaak soos versoek nie. Ons glo dat daar ‘n dringende behoefte is om misdaadintelligensie en misdaad-bekampingstegnologie te versterk om te verhoed dat hierdie sindikate strafloos funksioneer.”
Senzo Mchunu, nuwe minister van polisie, het verlede week gesê dat “konstruksie-mafia”-misdade ook ernstig opgeneem word en ‘n prioriteit bly. “Hierdie neiging word geassosieer met vernietigende aktiwiteite wat konstruksie- en infrastruktuurontwikkeling ontwrig, wat ons land dringend benodig.
“Opregte soeke na ekonomiese transformasie kan deur die korrekte kanale en met behulp van bestaande beleidsvoorskrifte hanteer word, sonder om toevlug tot die kaping van konstruksieterreine en die gebruik van afpersing om besigheid te verkry.”
Kamogelo Mogotsi, woordvoerder van die minister van water en sanitasie, het die ministerie se verbintenis tot die bekamping van misdaad herhaal, soos uiteengesit in ‘n onlangse media-inligtingsessie en die begrotingstem wat in die Nasionale Vergadering ter tafel gelê is.
“Sommige van die ministerie se prioriteite sluit in verhoogde gebruik van tegnologie om misdaad af te skrik en op te spoor, die versterking van misdaadintelligensie, die bekwaamheid van die SAPD deur die inname van 10 000 jaarlikse leerlinge, gereelde opknappingskursusse vir polisiebeamptes en die verhoging van polisiesigbaarheid,” sê Mogotsi.
