Suid-Afrika se plan om 2 500 MW se nuwe kernkrag aan te skaf, sal R250 miljard kos, en die energiekenner Hartmut Winkler meen om finansiering vir die projek te bekom, sal moeilik wees.
Dit kom nadat die Minister van Elektrisiteit en Energie, Kgosientsho Ramokgopa, gesê het hy hoop om in Augustus 2024 goedkeuring van die Nasionale Tesourie te kry.
Winkler het met Newzroom Afrika gepraat en gesê die koste van R250 miljard hou slegs verband met konstruksie en sluit nie die koste van diens van die stasie in nie.
“Ons praat van R250 miljard. Dit is gebaseer op projekte van soortgelyke grootte in Bangladesj en in Frankryk,” het hy gesê.
“Die land sal heel waarskynlik ‘n groot lening moet kry. Die stasie sal dan ook later gediens moet word en bydra tot die koste.”
Winkler is van mening dat die Nasionale Tesourie nie die projek sal goedkeur nie.
“As dit gebeur, moet dit nog deur ‘n groot aantal prosesse gaan. Dit is nie net die Tesourie-goedkeuring nie; dit is veel meer as dit,” het hy gesê.
“Persoonlik dink ek nie ons gaan ooit by die punt kom waar dit goedkeuring sal kry nie.”
In Januarie 2024 het Ramokgopa ‘n bepaling in die koerant gepubliseer wat die regering se plan bevestig om meer kernkrag aan te skaf.
Die dokument verduidelik dat die nuwe stasies deur Eskom of in samewerking met enige ander regspersoon, soos ‘n private besigheid, gebou kan word.
“Die verkryger hierbo aangewys sal verantwoordelik wees vir die bepaling van die verkrygingsproses wat deur middel van ‘n tenderprosedure wat billik, billik, deursigtig, mededingend en koste-effektief is ingestel sal word,” voeg hy by.
Ramokgopa het aangedui dat Eskom waarskynlik verantwoordelik sal wees vir die aanleg se bedryf weens sy ervaring met Koeberg.
Die minister het gesê dat sommige van die interne besprekings rondom die projek ingesluit het watter tipe tegnologie dit sal gebruik.
“Daar is die nuutste tegnologie wat baie vinnig is om te ontplooi, relatief goedkoper en doeltreffender is,” het Ramokgopa gesê.
Vorige aanduidings was dat Thyspunt naby Jeffreysbaai in die Oos-Kaap geïdentifiseer is as ‘n moontlike terrein vir die nuwe kernkragstasie.
Koeberg Kernkragstasie is die enigste kernkragstasie in Suid-Afrika.
Ramokgopa het die bepaling in die koerant gepubliseer sowat ‘n maand nadat hy aan die media gesê het dat die departement van minerale bronne en energie (DMRE) se plan om 2 500 MW se nuwe kernkragopwekkingskapasiteit aan te skaf vorder.
Hy het bygevoeg dat die plan in die koerant gepubliseer sal word.
“Ons begin die proses van publikasie, so ons begin in wese ‘n verkrygingsproses,” het die minister gesê.
“Ons gaan uit om te verseker dat ons daardie bykomende 2 500 MW se kernkapasiteit kan kry om te verseker dat ons die kwessies van nasionale veiligheid en energie-soewereiniteit kan hanteer.”
Ramokgopa het gesê Suid-Afrikaners kan binne drie tot vier jaar by die nuwe kernkragvermoë baat vind.
DMRE adjunk-direkteur-generaal vir kernkrag Zizamele Mbambo het egter nie saamgestem nie. Hy het voorheen gesê dit kan tot 10 jaar duur.
“Ons het gevind dat die ideale tyd om te begin om die eerste eenheid van hierdie 2 500 MW in werking te stel, ongeveer 2032/2033 is,” het Mbambo gesê.
Die DMRE het voorheen voorgestel dat die nuwe kapasiteit eers in 2030 in werking sou wees. Dit het gesê verkryging sal teen 2024 voltooi wees.
“Onthou hier, ons het met ‘n langtermynprojek te doen wat vereis dat ons vroeg begin om betyds te kan optimaliseer. Dit neem op die minimum ongeveer tien tot 12 jaar om ‘n kernkragsentrale in die netwerk in werking te stel,” het Mbambo gesê.
Hy het bygevoeg dat daar steeds onsekerheid bestaan oor of Suid-Afrika ‘n konvensionele kernkragsentrale, klein modulêre reaktors of ‘n ander ontwerp sal bou.
“Op hierdie stadium kan ons nie uitspreek oor hoe die vorm, vorm en die formaat wat die RFP [Request For Proposal] sou lyk of waarvoor dit sou vra nie,” het hy gesê.
