Parlement, Donderdag, 11 Julie 2024 – Die Portefeuljekomitee oor Polisie is bekommerd oor die voortgesette kapasiteitstekorte in misdaadintelligensie en speurders binne die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD). Die komitee beskou hierdie gebiede as kritiek in pogings om misdaad proaktief te verminder en doeltreffende vervolging van misdadigers te verseker. Die komitee het gister sy eerste vergadering van die 7de Parlement gehou en die 2024/25-begrotingstoekenning en jaarlikse prestasieplan vir die SAPD en entiteite binne die portefeulje oorweeg.
Die voortgesette aftakeling binne die speurdienste het ‘n direkte impak op die SAPD se vermoë om kriminele dade te ondersoek en om te verseker dat misdadigers vervolg word. “Die doeltreffende kapasitasie van die speurdienste sal een van die eerste stappe wees in die doeltreffende pogings om misdaad te bekamp. Ons het ‘n geweldige verantwoordelikheid om te verseker dat die SAPD-bestuur strategieë instel om kapasiteitsuitdagings binne die speurdienste reg te stel, en dit sal ‘n fokusarea vir hierdie komitee wees,” het die nuutverkose voorsitter van die komitee, mnr Ian Cameron, gesê.
Terwyl die komitee die gemiddelde groei van 5,6% in die toewysing vir die speurdienste erken het, het die komitee beklemtoon dat verbeterde opleiding, menslike hulpbronvermoë en verbeterde forensiese wetenskapdienste die fokus vorentoe moet wees.
Verder is die voortgesette ondoeltreffendheid van die SAPD se misdaadintelligensie-eenheid ‘n bekommernis vir die komitee. “Ons stem saam met die 6de Parlementskomitee dat misdaadintelligensie sentraal is tot doeltreffende en proaktiewe vermindering van misdaad. Alhoewel die program sowat R4,7 miljard in die huidige boekjaar bewillig is, was die impak daarvan minimaal,” het mnr Cameron gesê. Die komitee het ‘n beroep gedoen op ‘n doeltreffende en verantwoordbare misdaadintelligensie-eenheid wat misdaad sal kan voorkom.
Soos die nuwe termyn begin, het die komitee beklemtoon dat dit ‘n geleentheid bied om die misdaadintelligensie-eenheid op te knap en dit in ‘n kragtige instrument in die bekamping van misdaad te omskep. “Ons kan nie bekostig om die geskiedenis van ondoeltreffendheid, ontoerekeningsvatbaarheid en disfunksie binne hierdie kritieke omgewing te herhaal nie,” het mnr Cameron beklemtoon.
Die komitee het die versekering verwelkom dat die SAPD kritieke areas vir befondsing geïdentifiseer het, insluitend bykomende fondse vir die eenhede vir gesinsgeweld, kinderbeskerming en seksuele misdrywe (FCS), en om die toewysing vir forensiese wetenskapdienste, en die kapasiteit van die Direktoraat vir Prioriteitsmisdaadondersoek en misdaadintelligensie. Ten spyte hiervan het die komitee beklemtoon dat ondoeltreffend geïmplementeerde planne nie Suid-Afrikaners se geleefde realiteit sal verander nie en ook nie die negatiewe sosio-ekonomiese impak wat misdaad op die mense het nie.
Intussen is die komitee ook bekommerd oor die ontoereikende welstandsprogramme vir die lede van die SAPD. Die voortdurende verontagsaming van hierdie belangrike aspek het ‘n direkte impak op die moreel en doeltreffendheid van die lede en hul vermoë om misdaad te bekamp. Die komitee het ‘n beroep op die SAPD-bestuur gedoen om verhoogde fokus op psigososiale intervensies te verseker om lede te help om ‘n algemeen stresvolle werksomgewing te hanteer.
Die komitee het verder erkenning gegee aan die bykomende toekenning aan die sigbare polisiëringprogram, wat daarop gemik is om verhoogde sigbaarheid van die polisie te verseker, iets wat ‘n groot afskrikmiddel vir misdaad is. Verder sal die verhoogde toewysing die stryd teen kontakmisdade versterk, veral die geslagsgebaseerde geweld (GBV) endemies in die land. Ten spyte hiervan het die komitee ‘n beroep op die SAPD gedoen om weer na sy teikens in die stryd teen GBV te kyk en maatreëls om die probleem te bekamp te verskerp.
Wat die Landelike Veiligheidstrategie betref, verwelkom die komitee die versekering van die SAPD dat landelike veiligheid ‘n prioriteit bly en versterk sal word deur die toename in toewysing vir die sigbare polisiëringomgewing. Ook van belang is die volgehoue ondersteuning aan gemeenskapspolisieforums, wat ‘n groot hulpbron in die bekamping van misdaad is.
Wat die Onafhanklike Polisie Ondersoekdirektoraat (Opod) betref, is die komitee bekommerd oor die negatiewe impak van begrotingsbesnoeiings op die vermoë van die direktoraat om sy mandaat uit te voer. Die geprojekteerde besnoeiings van R30 miljoen oor die mediumtermyn sal ‘n direkte impak hê op die vermoë van die direktoraat om vaardige ondersoekers te werf en te behou. Dit sal bydra tot werkoorlading op die beskikbare personeel. Die komitee is van mening dat IPID ‘n kritieke waghondrol oor die SAPD speel en hierdie rol kan nie ondermyn word nie.
Die komitee het hom daartoe verbind om sy toesig oor die SAPD te verbeter om ‘n doeltreffende en doeltreffende polisiediens te verseker. “Ons moet verseker dat die SAPD optimaal funksioneer sodat mense van Suid-Afrika veilig is en voel. Ons kan nie misluk in hierdie geweldige verantwoordelikheid wat ons gegee is nie,” het mnr Cameron afgesluit.
