President Cyril Rhamaposa het ‘n nuwe adjunkminister, die DA se Samantha Graham-Maré, by Kgosientsho Ramokgopa, minister van elektrisiteit en energie, aangestel as deel van sy kabinetsaankondiging.
Hy het verder aangekondig dat die Elektrisiteitsportefeulje die Ministerie van Elektrisiteit en Energie sal word. In vorige administrasies is die energieportefeulje saamgesmelt met minerale hulpbronne.
Graham-Maré, die DA se skaduminister van elektrisiteit sedert die portefeulje se ontstaan in 2023, sal onder Ramokgopa in die nuwe ministerie dien.
Hierdie portefeulje het sedert sy skepping van groot belang geword, gegewe die beurtkragkrisis wat Suid-Afrika die afgelope vyftien jaar beleef het. Dit verg dus sterk leiers wat die voortdurende kritiek deur kommentators en byna elkeen van Suid-Afrika se ander portefeuljes moet trotseer.
Dit laat die vraag ontstaan wie Samantha Graham-Maré is en of sy een van die mees uitdagende portefeuljes in Ramaphosa se 32 ministeriële kabinet kan hanteer.
Graham-Maré het haar politieke reis begin deur by die DA aan te sluit in 2007. Sy het egter eers twee jaar later ‘n aktiewe lid geword toe sy na Aberdeen in die Oos-Kaap verhuis het. Dit was toe sy opgemerk het dat niemand die DA aktief in die gebied verteenwoordig nie, daarom het sy ‘n tak gestig en is as voorsitter verkies.
Sy is in 2011 as Raadslid verkies en in 2016 herkies, waar sy op die Uitvoerende Komitee van die Dr Beyers Naude Plaaslike Munisipaliteit en as die Portefeuljevoorsitter oor Korporatiewe Dienste gedien het.
“Ek is baie aktief in die Party aangesien ek op die Oos-Kaapse Provinsiale Raad en die Provinsiale Dissiplinêre Komitee dien,” het sy in 2019 aan People’s Assembly gesê.
Van daar af het sy in 2019 aansoek gedoen om ’n LP te word en is ná die verkiesing op 22 Mei dieselfde jaar ingesweer.
Graham-Maré was voor die verkiesing 6de op die DA se streekslys, 23ste op sy provinsiale Oos-Kaapse lys en 77ste op sy nasionale lys.
Toe sy destyds oor die Parlement gevra is, het sy geglo dat die uitvoerende gesag se aanspreeklikheid ‘n wesenlike probleem was, met verwysing na ‘n gebrek aan eenvormigheid in die toepassing van reëls as ‘n bydraende kwessie.
“Daar is niks wat die uitvoerende gesag tot verantwoording roep nie. Hulle werk straffeloos,” het sy aangevoer.
“Daar moet ‘n mate van strafmaatreëls wees wat geneem kan word om te verseker dat die ministers parlementêre vraesessies bywoon en op vrae reageer vir skriftelike antwoord.”
Sy meen dit is een van die grootste gebreke van proporsionele verteenwoordiging.
“Mense het nie die geleentheid om hul verteenwoordigers direk te verkies nie. Dit beteken dat hulle nie hul verteenwoordigers tot verantwoording kan roep nie.”
Haar eerste pos in die Parlement was skadu-adjunkminister van openbare werke en infrastruktuur, wat Mmusi Maimane in Junie 2019 aan haar toegewys het. Dieselfde jaar het die DA haar as sy kiesafdelingsleier van die Dr Beyers Naude-munisipaliteit aangestel.
In 2020 is Graham-Maré bevorder tot skaduminister van openbare werke en infrastruktuur, wat Patricia Kopane opgevolg het.
Die volgende jaar het sy cum laude aan UNISA gegradueer met ‘n Baccalaureus in Regte (LLB).
Tydens ‘n kabinetskommeling in April 2023 is Graham-Maré as die Skaduminister van Elektrisiteit en ‘n bykomende lid van die portefeuljes Openbare Ondernemings, Minerale Hulpbronne en Energie, en Staatsdiens en Administrasie aangestel.
Sy het dus ondervinding in beide die elektrisiteit- en energieportefeuljes wat nou saamgesmelt is.
Graham-Maré het onlangs aan SABC Nuus gesê sy is gretig om te begin en saam met Ramakgopa te werk.
“As ons die inligting het wat ons nodig het, maak dit dit vir ons soveel makliker om te verstaan wat gebeur, om die toesig te doen wat nodig is,” het sy gesê.
“Om te verseker dat daar behoorlike aanspreeklikheid is en te verseker dat daar geen korrupsie is nie, veral wanneer ons met iets soos Eskom te doen het.”
Toe sy gevra is oor haar boodskap aan Suid-Afrika toe sy haar parlementêre reis begin het, het sy gesê ons moet verenig rondom ons diversiteit en ons uniekheid vier.
“Ons moet ophou om individue en organisasies toe te laat om ons te verdeel. Ons het baie meer in gemeen as wat ons dink. Kom ons fokus op ons sterk punte. Ons is die moeite werd,” het sy gesê.
