Die Nasionale Eiendomspraktisynsraad (NPPC) het kennis geneem dat aksies geneem word om die voortdurende bekommernis van HOA-winsmaakpraktyke aan te spreek en het diegene wat deelneem daaraan herinner dat dit onwettig is, soos uiteengesit deur die Minister van Menslike Nedersettings.
Die Nasionale Eiendomspraktisynsraad is Suid-Afrika se grootste eiendomsektor-handelsvereniging.
Die Raad se lidorganisasies verteenwoordig gesamentlik meer as 40 000 geregistreerde eiendomspraktisyns betrokke by alle aspekte van die residensiële en kommersiële eiendomsbedrywe.
As deel van sy mandaat om die sektor te transformeer, het die Property Practitioners Regulatory Authority (PPRA) onlangs ‘n voorstel aangekondig dat alle eiendomsagente aan ‘n vlak 8 SEB-vereiste moet voldoen om in aanmerking te kom om ‘n FFC-sertifikaat te ontvang.
Vuyiswa Ramokgopa, voorsitter van die NPPC, het opgemerk dat die raad die PPRA se begeerte en wetlike mandaat ondersteun om transformasie binne die eiendomsbedryf te bevorder.
Met inagneming hiervan het die NPPC stappe voorgestel wat nou geneem kan word, sonder om die bedryf verder te beskadig, om blywende verandering te bewerkstellig.
Die NPPC het egter in sy voorstelle die bedryf se uitdagings uiteengesit, en een daarvan was marktoegang, waarin winsmaakpraktyke van sommige Huiseienaarsverenigings (HOA’s) groot kommer was.
Die NPPC het gesê dat hoewel die praktyke baie agente raak, dit veral anti-transformatief is.
Ramokgopa het verduidelik dat daar bewyse is dat swart agente uitgesluit word van deelname aan die bemarking van eiendomme in omheinde/sekuriteitslandgoedere deur hoë kostefooie vir ‘akkreditasie’ en ander gedaantes wat deur HOA’s aangewend word.
Dit het bemoedigend beklemtoon dat die PPRA reeds begin optree het teen sommige van hierdie HOA’s.
Ramokgopa het egter diegene wat steeds by winsmaakpraktyke betrokke is, aan Artikel 63(1) van die Wet op Eiendomspraktisyns herinner.
Artikel 63(1) van die PPA bepaal dat reëlings waarin ‘n HEV byvoorbeeld geld of ‘n ander vorm van beloning ontvang vir die verskaffing van ‘n voordeel aan een agent bo die ander of om ‘n ander agent uit te sluit, ongewenste sakepraktyke is.
By uitbreiding van hierdie regulasies het die NPPC bygevoeg dat die Minister van Menslike Nedersettings ook hierdie sakepraktyke ongewens en verbode verklaar.
Vroeër vanjaar het die Eiendomsbesigheidseienaars van Suid-Afrika (Rebosa) beklemtoon dat winsmaakpraktyke deur Huiseienaarsverenigings (HOA’s) ‘n voortdurende bekommernis in Suid-Afrika is, wat ‘n groot probleem vir beide huiseienaars en eiendomsagente inhou.
Jan le Roux, uitvoerende hoof van Rebosa, het opgemerk dat hy bewus gemaak is van verskeie gevalle waar die verkoper se Rates Clearance Certificate (RCC) weerhou is totdat die betrokke agent die HOA ‘n ‘ooreenkoms’-fooi betaal het wat die verkoper se transaksie tot voordeel van die boedel ophou.
Le Roux het gesê hierdie fooie wissel van R5 000 per jaar of R5 000 per transaksie tot 1% van die verkoopprys wat gehef word en word geregverdig deur die behoefte aan sekuriteitskontroles, hektoegang, opleiding van agente oor die vereniging se reëls en bemarking binne die boedel.
Le Roux het met die NPPC saamgestem en gesê enige sodanige reëling is onwettig en dat agente verbied word om daarby betrokke te raak.
Hy het verder verduidelik die taktiek benadeel ook verkopers in die landgoedere.
Le Roux het daarop gewys dat wanneer ‘n agent ‘n hoë fooi moet betaal, hulle dalk minder gewillig is om oor hul kommissie met die verkoper te onderhandel.
Boonop, as agente wat nie die fooi kan bekostig nie of nie bereid is om die wet te oortree nie uitgesluit word, het die verkoper beperkte opsies om hul verteenwoordiger te kies.
