Die poging tot moord op ‘n Stefanutti Stocks-baas het die gevaar beklemtoon om in die Suid-Afrikaanse konstruksiebedryf te werk wat deur mafia-betrokkenheid geteister word.
Verlede week het News24 berig dat Stefanutti Stocks se kusbestuurder Matthew Horwill ‘n sluipmoordpoging naby sy kantoor oorleef het.
Die misdadigers het sy Toyota Land Cruiser met koeëls gespuit, waartydens hy ‘n skietwond in sy arm opgedoen het.
Kol. Robert Netshiunda, polisiewoordvoerder in KwaZulu-Natal, het gesê ‘n saak van poging tot moord is geopen.
Daar word wyd bespiegel dat die treffer op die konstruksiemafia, wat baie aktief in KwaZulu-Natal is, gewys het.
Konstruksie-mafias is organisasies wat na konstruksieterreine gaan en geld afpers van kontrakteurs, subkontrakteurs en ontwikkelaars.
Hulle doen dit op die veronderstelling dat daar ‘n wetgewende vereiste is dat 30% van openbare sektorprojekte aan plaaslike deelnemers gesubkontrakteer moet word.
Dit gaan egter veel verder as plaaslike deelname aan konstruksieprojekte. Konstruksie-mafias het in georganiseerde misdaadgroepe ontwikkel.
Alan Fuchs, DA Gautengse woordvoerder oor infrastruktuurontwikkeling, het gesê hulle gebruik intimidasie- en bangmaaktaktieke om ‘n persentasie van ‘n maatskappy se kontrak af te dwing.
Fuchs het gesê dat “daar geen twyfel is nie” dat hierdie mafias die oorsaak van verskeie aanrandings en moorde was.
Dit is algemeen dat lede van die konstruksie-mafia op ‘n konstruksieterrein stap en vra om die terreinbestuurder te sien.
In sommige gevalle is die misdadigers met AK47’s gewapen. “Hulle sit hul outomatiese wapens op die tafel en sê besprekings moet begin,” het Fuchs gesê.
Hulle eis ‘n persentasie van die projekwaarde om goedgekeurde sakevennote, werkers en beskermingsdienste te verskaf.
“As jy hierdie afpersing en kriminele aktiwiteite van die hand wys, is jou lewe in gevaar. Daar is geen twyfel daaroor nie,” het hy gesê.
Behalwe om bestuurders se lewens te bedreig, ontwrig die mafias ook die bedrywighede van projekte waarvan die eienaars geweier het om hulle ’n afpersingsfooi te betaal.
“Die ongelukkige situasie is dat dit regoor die land gebeur. Ons het talle projekte gehad wat gestaak is,” het Fuchs gesê.
Konstruksie-mafias het Suid-Afrika R68 miljard gekos
Sihle Zikalala, minister van openbare werke en infrastruktuur
Sihle Zikalala, minister van openbare werke en infrastruktuur, het onthul dat konstruksiemafias die ekonomie sowat R68 miljard kos.
Dit is omdat hierdie mafias konstruksieprojekte vertraag, en in sommige gevalle is maatskappye gedwing om aan projekte te onttrek.
Lebogang Maile, LUR vir menslike nedersettings in Gauteng, het gesê hierdie kriminele netwerke het verwoesting in die provinsie veroorsaak en verskeie konstruksieprojekte vertraag en selfs geskrap.
Maile het gesê hoewel konstruksie-mafias meer bekend is daarvoor dat hulle in KwaZulu-Natal bedrywig is, is hulle ook ‘n groot probleem in Gauteng.
“Hulle is oral. Jy het selfs mense wat vermoor is, en van die diensverskaffers of kontrakteurs wat ons aanstel, het die projekte laat vaar,” het hy gesê.
Die JSE-genoteerde konstruksiemaatskappy Wilson Bayly Holmes (WBHO) het ‘n beroep op die regering gedoen om die konstruksiemafia vinnig te hanteer.
Louwtjie Nel, voorsitter van die WBHO, het gesê Suid-Afrika moet dringend die handhawing van die oppergesag van die reg prioritiseer.
“Ons doen ’n sterk beroep op die regering om die groeiende vlaag van kriminele afpersing en korrupsie wat Suid-Afrika se konstruksiesektor raak te bekamp,” het hy gesê.
“Hierdie kwessie verg onmiddellike aandag. Ten spyte van talle inisiatiewe, baie in samewerking met die regering, om hierdie plaag aan te spreek, duur dit steeds voort.”
Regering baklei terug
Martin Meyer, LUR vir openbare werke en infrastruktuur in KwaZulu-Natal
Minister Zikalala het gesê die regering vorder om die probleme in die Suid-Afrikaanse konstruksiebedryf aan te spreek.
“Ons het meer as 682 sake wat tans ondersoek word, en ons het 72 mense wat gearresteer is en tans hiervoor vervolg word,” het Zikalala gesê.
Euan Massey, direkteur van MDA-prokureurs, het gesê verskeie inisiatiewe is aan die gang om hierdie kwessie aan te spreek, insluitend die Wetsontwerp op Openbare Verkryging, wat tans oop is vir openbare kommentaar.
Hierdie wetgewing spreek verskeie kwessies aan, insluitend die persentasie plaaslike deelname en wat vereis dat organisasies hul omsigtigheidsondersoek doen oor maatskappye wat by konstruksie betrokke is.
Zikalala het ook twee ander inisiatiewe geïmplementeer. Die eerste is ‘n maatskaplike fasiliteringseenheid om te help met die fasilitering en kommunikasie met plaaslike gemeenskappe.
Die tweede is ‘n gespesialiseerde georganiseerde misdaad-speurdienste-eenheid om afpersing, rampokkery en soortgelyke misdade te ondersoek.
Terwyl die bedryf se reaksie op hierdie inisiatiewe lou was, het Massey gesê dit is “goed om uiteindelik die regering se belangstelling en deelname in hierdie dringende kwessies te hê”.
Martin Meyer, LUR vir openbare werke en infrastruktuur in KwaZulu-Natal, het gesê hy sal nie voldoen aan eise van die konstruksiemafia nie.
Hy het aan Sunday World gesê hy is bereid om met wettige sakelui in gesprek te tree, maar ek sal nie geboelie of gedwing word nie.
Hy is gereed om te gaan met georganiseerde misdaadgroepe wat konstruksieprojekte in die provinsie destabiliseer.
“Ons sal nie toelaat dat wetteloosheid en misdaad hoogty vier nie. Ons sal nou saamwerk met die gemeenskapsveiligheidsdepartement en polisie om wet en orde te handhaaf,” het Meyer gesê.
